Dordrecht: Bernard M. Koldewey (1859-1898) studies en schilderijen, 26 juni t/m 29 augustus 1982
(transcriptie door E. van Dooremalen)
Bron: Regionaal Archief Dordrecht
Toegang: 235 (Vereniging 'Dordrechts Museum', alsmede het Dordrechts Museum)
Inventarisnummer: 544 (Bernard M. Koldewey (1859-1898) studies en schilderijen, 26 juni t/m 29 augustus 1982)
(scans verkrijgbaar via e-mail: info@.....)
Bernard M. Koldewey (1859-1898) studies en schilderijen, 26 juni t/m 29 augustus 1982
- (Dordrechts Museum bulletin juli/aug. 1982 nr. 3/4)
- Bernard M. Koldewey.
In de zomer van 1980 vroeg het Dordrechts museum aandacht voor de zogenoemde Dordtse impressionisten: schilders die met elkaar gemeen hadden dat ze tussen 1880 en 1940 in dezelfde stad en omgeving werkten en dit dezen op de manier van de Franse impressionisten. Ze maakten vooral land- rivier- en oevergezichten in de streek rondom Dordt of werden geboeid door de pittoreske stad met zijn vele oude gebouwen en haven.
Eén van die schilders was BERNARD MARIE KOLDEWEY. Hij werd op 23 november 1859 te Dordrecht geboren. Korte tijd was hij in de leer bij de Dordtse landschapschilder J.C. de Vogel. Daarna volgede hij twee jaar onderwijs aan de Antwerpse Schilder Academie. Vanaf eht momnet dat hij naar Dordrecht terugkeerde, ebschouwde hij de natuur als zijn enige leermeester. Door contacten met de Haagse schilder Theophile de Bock, die korte tijd in Dordrecht verbleef, maakte hij kennis met het werk van de schilders van Barbizon en de Haagse School. In 1891 ging hij om genezing te zoeken voor zijn tuberculose naar zuiderlijke landen: Zwiterland, Italië en Corsica. Door heimwee .. etc.
- J.G. Cuyps 'Jongen met valk' geidentificeerd als 6 jarige Michiel Pompe van Slingelandt;
- C.N. Storm van 's-Gravensande;
- Johan Barthold Jongkind; - (Dordrechts Museum 23 aug. 1982) Persbericht. Dordrechts Museum. De tentoonstelling van studies en schilderijen van de Dordtse impressionist Bernard Koldewey is nog tot en met 29 augustus a.s. in het Dordrehts Museum te zien. Ook de tekeningen en de prenten van Storm van 's-Gravensande worden op die dag voor het laatst getoond ...;
- (Dordrechts Museum 8 juli 1982) Persbericht
Koldewey, een Dordtse impressionist
Koldewey, die naam heeft gemaakt bij de meeste Dordtenaren geen onbekende klank. Wie Koldewey's Dordtse stadsgezichten, zijn rivier- en polderlandschappen of zijn half in het groen verscholen boerderijtjes niet kent, heeft wellicht al eens van de naar hem genoemde Koldeweystraat op Oud-Krispijn gehoord
Bernard Marie Koldewey kan dan ook een echte Dordtse schilder genoemd worden. Hij werd in 1859 geboren als zoon van B.K. Koldewey en P.M.J. Masion, woonde en werkte hier geruime tijd, kreeg er les van de Dordtse landschapschilder J.C. de Vogel, tekende ... etc.; - [vrijdag 25 juni 1982 geopend door J. Koldewey uit Helvoirt] (Openingstoespraak George Schweitzer)
Dames en heren (evt. jongens en meisjes)
We staan voor een historische moment vanavond. De opening van de eerste en vermoedelijk ook laatste overzichtstentoonstelling van het werk van de Dordtse kunstenaar Bernard Marie Koldewey in Dordrechts Museum.
Het museum dat hij een warm hart toedroeg en dat hem veelvuldig voor expositien heeft gevraagd en ook regelmatig werk van hem gekocht heeft. Maar laat ik hiervan vanaf zijn begin beginnen.
Bernard M. Koldewey werd op 23 novenber 1859 in Dordrecht geboren. Zijn vader, de Duitse manufacturier Bernard K. Koldweey, had hem voor de hadnel voorbestemd. Zijn schilderstalent werd al spoedig door de Dordtse landschapschilder Cornelis Johannes de Vogel [-]. Zoals meerdere tijdgenoten bezocht hij de Antwerpse academie, echter slechts twee jaar keert hij in 1880 naar Dordt terug. En wel, zoals H. Krabbé in zijn In Memoriam van 1900 schrijft, om de volgende redenen: "Het opgesloten zijn in een klasse, waar hij niets kon zien van de mooie natuur buiten, hield hij niet langer uit en zoo verliet hij Antwerpen om te trachten zichzelf verder te bekwamen zonder schoolschen dwang" (einde citaat).
De binding met het Dordrechts museum was, zoals reeds gemeld, vrij groot; de vand met het Dordtse Teekengenotschap is mijns inziens niet zo hevig geweest. Hij heeft er slechts een eenmanstentoonstelling gehad en dat was nog en vrij matige ateliersexpositie en dat gebeurd eerst na zijn dood in 1899.
In 1880 treffen we hem even in PICTURA aan, waar hij samen o.a. met zijn vrienden en collega's Roland LARY en Jan VETH deelneemt aan een wedstrijd in prijstekening naar de pleisterkop van AJAX. Larij behaalt en zilveren vergulde medaille en een bedrag van fl. 25,-. Veth brons en en tientje; Koldewey moet het doen met de laatste prijs, de derde aanmoedingsprijs, die hij om redenen die wel wel of niet kunnen bedenken, leiver niet wil ontvangen.
Betreffende de relatie Veth - Koldewey wijs ik u graag op het spits getekende portretje van Jan Veth dat hieronder in de vitrine ligt.
in het zelfde jaar 1880 ontmoette Koldewey de bekende Haagse Scholer Théophile de Bock, die zich voor enige tijd in Dordrecht had gevestigd. De eerste Koldewey-recensent beweert, en latere schrijvers kauwen dit na, dat de BOCK hem in zijn werk sterk heeft beinvloed. Dit is echter niet of nauwelijks aanwijsbaar. Hij, de Bock, heeft de jonge Dordtse kunstenaars kennis laten maken met het Hollands impressonisme.
Bij Koldewey valt eerder te denken aan beinvloeding door Breitner en Karsen getuige de twee schilderijen, Lindengracht getiteld en door mensen als Mauve en maris, zoals duidelijk blijkt uit twee 'Wolkeffect' getiteld werken en het opmerkelijke doekje 'strand te Katwijk'. Allen op de tentoontelling aanwezig en het laatst genoemde bovendien in kleur in de cat. afgebeeld
Andere belangrijke stukken in zijn ouevre zijn te koppelen aan twee van de dertien buitenlande tentoonstellingen waar aan hij, altijd in internationaal gezelschap, kennelijk gezien als veelbelovend kunstenaar, heeft deelgenomen. Die ten. waern in Brussel, Berlijn, München, Stuttgart, Wenen en Londen.
Zin 'Mossellosplaats te Philipine' uit 1895, was aanwezig op een internationale Kunstausstelling in Stuttgart in 18956. Het werd door de plaatselijk ... etc.;
... Het in 1894 door de Dordte notaris W.H. van Bilderbeek aangekochte doek 'Het Zwijndrechtse Veer' een absoluut hoogtepunt in het totale werk van Koldewey, verwierf een gouden medaille tijdens de VII Internationale Kunstausstellung in Glaspalast in München. Samen met een straatje in Katwijk, dat op dezelfde tentoonstelling werd getoond, is dit werk uiteraard ook op de huidige expositie te zien. .. etc.; - (Dordrechts Museum) Bruikleen
mevr. L. van Woensel-Koldewey, Ulvenhout;
- Gezicht op de grote kerk vanaf Bomkade, olieverf/marouflé, 46 x 24 cm
- Boerderij tegen geboomte, olieverf/doek, 44 x 52 cm
- Aquarel 24,5 x 31 cm, Boerderij - (Dordrechts Museum) Bruikleen
heer en mevr. F. Schlatmann, Voorhout (8 juni 1982);
- Gebed voor de maaltijd, doek 33,5 x 44 cm
- Stadje op Corsica, olieverf/maroufle, 29 x 42,5 cm - (Dordrechts Museum) Bruikleen
mevr. S. Kestein-van Duijn, Nieuw Vennep (11 mei 1982);
- Gezicht op Dordrecht vanaf Papendrecht, olieverf-doek, 82,5 x 103 cm - (Dordrechts Museum) Bruikleen
dhr. en mevr. Stolker-Linders, Leiden (11 mei 1982);
- B.M. Koldewey - Bomschuiten op het strand te Katwijk, 28,5 x 43 cm
- B.M. Koldewey - Stilleven met citroenen en appel, 34 x 43 cm - (Dordrechts Museum) Bruikleen
de heer L. van der Plas, Katwijk aan Zee (8 juni 1982);
- B.M. Koldewey - Straatje in Katwijk, 44 x 50 cm - (Dordrechts Museum) Bruikleen
de heer J. Koldewey, Helvoirt (2 mei 1982);
- Wolkeffect
- Dorpsgezicht
- Wijnhaven te Dordrecht, vanaf de Boombrug
- Jan Veth - Portret van B.M. Koldewey tekening 19 x 11 cm - (Dordrechts Museum) Bruikleen
Moeder Zuster Canisa, Klooster Zusters Onze Lieve vrouw, Zuidsingel 38, Amersfoort (8 juni 1982);
- B.M. Koldewey - De herder, doek 10 x 161 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. M. Koldewey, Voorburg (20-4-1982)
- B.M. Koldewey - Boerderij tussen geboomte, olieverf doek, 33,5 x 49 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. M. Koldewey, Voorburg (20-4-1982)
- B.M. Koldewey - Winterlandschap, olieverf doek, 41,5 x 61,5 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. M. Koldewey, Voorburg (20-4-1982)
- B.M. Koldewey - Landschap met korenschoven, olieverf doek (r.o. Atelier B.M. Koldweij), 63 x 95 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. M. Koldewey, Voorburg (20-4-1982)
- B.M. Koldewey - Wolkeffect, olieverf doek (r.o. Atelier B.M. Koldweij), 35 x 44,5 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. H. Barendrecht, Dordrecht (9-6-1982)
- B.M. Koldewey - Boerenerf met vrouw aan waterput, olieverf/marouflé, 30,5 x 49 cm
- B.M. Koldewey - Boerderij achter bomen, doek 43 x 51 cm
- B.M. Koldewey - Naar huis, doek - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. B.L.E. Meijers-Schoolenberg, Dordrecht (9-6-1982)
- B.M. Koldewey - Gezicht op Giessen-Nieuwkerk, olieverf/karton, 31,5 x 42,5 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
de heer P. van Leeuwen, Zwijndrecht (9-6-1982)
- B.M. Koldewey - Het Zwijndrechtse veer, doek 108 x 161 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
de heer P. Koldewey, Laren (8-6-1982)
- B.M. Koldewey - Boerderij tussen geboomte, doek 62 x 93,5 cm
- B.M. Koldewey - Schildersatelier, aquarel
- B.M. Koldewey - Landschap met vaart, potlood
- B.M. Koldewey - Voorportaal Nieuwkerk, doek - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. S. van de Rest, Poolsterhof 16, Dordrecht (31-8-1982)
- B.M. Koldewey - Dorpsstraat met boerderijen, doek 62,5 x 92 cm - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
mevr. F. Koldwey, Arnhem (affiche)
- B.M. Koldewey - In het atelier, doek, 92 x 62 cm
- B.M. Koldewey - Schoorsteenveger, aquarel - (Dordrechts Museum, Museumstraat 40) Bruikleen
Museum Mr. Simon van Gijn, Dordrecht (30-8-1982)
- B.M. Koldewey - Gezicht op de voormalige Lindengracht te Dordrecht, olieverf/maroufle
- B.M. Koldewey - Elfhuizen, olieverf/doek - de heer Dr. Th.E. Jensma, archivaris Gemeentelijke Archiefdienst, Stek 13, in bruikleen aan drs. J.M. de Groot, direkteur Dordrechts Museum
- handschrift 1080 - album Herinnering aan den strengen winter 1890/91, 30 beschreven bladen in perkamenten band cassette
- bibliotheek - Catalogus tentoonstelling BM. Koldweij 6-2-1898 - (drs. J.M. de Groot, brief 19 mei 1982)
H. Barendrecht, Dordrecht; - (bruikleenformulier)
H. Barendrecht, Dordrecht;
- B.M. Koldewey - Boerenerf met vrouw aan waterput - (bruikleenformulier)
H. Barendrecht, Dordrecht;
- B.M. Koldewey - Boerderij achter bomen, 43 x 51 cm - (bruikleenformulier)
H. Barendrecht, Dordrecht;
- B.M. Koldewey - Naar huis, 110 x 161 cm - (bruikleenformulier + brief 19 mei 1982)
de heer A. Bijl, Singel 330, Dordrecht;
- B.M. Koldewey - Besneeuwd landschap met boerderijtje, 35 x 46 cm (herkomst: veiling Mak 7 juni 1966 nr. 183 Collectie Bakkes Rotterdam) - (bruikleenformulier)
Eerwaarde Moeder-Zuster Canisa, Klooster Onze Lieve Vrouw, Zuidsingel 38, Amersfoort;
- B.M. Koldewey - De Herder; rechtsonder Bernard M. Koldeweij Ajaccio 1892 (herkomst: uit erfenis) - Affiche tentoonstelling;
- (bruikleenformulier)
mevr. L. van Woensel-Koldewey, Ulvenhout;
- B.M. Koldewey - Boerderij, aquarel (herkomst: wijlen mevr. H. Koldeweij-Linders) - (bruikleenformulier)
mevr. L. van Woensel-Koldewey, Ulvenhout;
- B.M. Koldewey - Boerderij tegen geboomte, olieverf (herkomst: wijlen mevr. Vogels) - (bruikleenformulier)
mevr. L. van Woensel-Koldewey, Ulvenhout;
- B.M. Koldewey - Gezicht op de Grote kerk vanaf Bomkade, olieverf (doek krijgt een schoonmaakbeurt)(herkomst: wijlen mevr. J. Vogels) - (bruikleenformulier)
de heer L.K. Wiersma, Singel 282, Dordrecht (27-5-1982);
- B.M. Koldewey - Boerenerf te Katwijk; - (bruikleenformulier)
de heer en mevrouw Stolker-Linders, Leiden (10-6-1982);
- B.M. Koldewey - Stilleven met citroenen en appels; - (bruikleenformulier)
de heer en mevrouw Stolker-Linders, Leiden (10-6-1982);
- B.M. Koldewey - Bomschuiten op het strand te Katwijk; - (bruikleenformulier)
LEIHVERTRAG zwischen dem Land Baden-Würtemberg vertreten durch die Staatsgalerie Stittgart und Dordrechts Museum; (3-6-1982)
- Bernard Marie Koldewey - Ausladen des Musscheln in Philipperne 1895, 106 x 159 cm; - (bruikleenformulier)
mevr. Y. Wyers-Tripels, Bussum (12-6-1982);
- B.M. Koldewey - Gezicht op de Nieuwe haven en de Grote Kerk, 82 x 106 cm; - (bruikleenformulier)
heer en mevr. F. Schlatmann, Voorhout (4-6-1982);
- B.M. Koldewey - Stadje op Corsica, 29 x 42,5 cm; - (bruikleenformulier)
heer en mevr. F. Schlatmann, Voorhout (4-6-1982);
- B.M. Koldewey - Gebed voor de maaltijd, 33,5 x 44 cm; - (bruikleenformulier)
mevr. S. v.d. Rest, Dordrecht;
- B.M. Koldewey - Dorpsstraat met boerderijen, 62,5 x 92 cm; - (bruikleenformulier + brief 27 mei 1982)
dhr. Mr. A.J.J. Fraanje, namens het bestuur van Teekengenootschap PICTURA, Voorstraat 190, Dordrecht (7-7-1982);
- B.M. Koldewey - Gezicht op Giessen-Nieuwkerk, 83x 122 cm; (vermelding: bruikleen Pictura); - (bruikleenformulier + brief 18 mei 1982)
A. van der Plas, Katwijk aan Zee (28-5-1982);
- B.M. Koldewey - Straatje in Katwijk (Vroegere tent.: VII Intern. Kunst Ausstellung Munchen 1897); - (bruikleenformulier)
de heer J. Nieuwenkamp, Den Haag (22-6-1982);
- B.M. Koldewey - Gezicht op de voormalige Lindengracht te Dordrecht, 42 x 60 cm; - (bruikleenformulier)
mevr. B.L.E. Meijers-Schoolenkamp, Dordrecht (mei 1982);
- B.M. Koldewey - Gezicht op Giessen-Nieuwkerk, olieverf-karton, 31,5 x 42,5 cm; - (bruikleenformulieren + brief 24 mei 1982)
mevr. H.A.M. Linders, Molenlaan 73, Maasdam (1 mei 1982);
'familieden hebben schilderijen van hem. Tioen het huis van mijn grootmoeder verkocht werd heeft mijn vader veel zeer grote schilderijen aan het museum geschonken omdat deze voor een 'normaal huis' te groot waren. Overdag ben ik te bereiken tussen 9 en 16 uur in Rotterdam 010-324011 Na 18.--muur is mijn tel. no. 01856-1972 ....';
- B.M. Koldewey - Markt op de Groenmarkt (markt in de Wijnstraat) te Dordrecht, zwart krijt
- B.M. Koldewey - Veluwe landschap met boerderij, olieverf op doek; - (bruikleenformulier)
de heer P. van Leeuwen, Zwijndrecht;
- B.M. Koldewey - Het Zwijndrechts Veer, olieverf/doek, 108 x 161 cm; (herkomst: aankoop v.d. kunstenaar in 1894 door W.H. van Bilderbeek, Dordrecht; veiling Mak BV Dordrecht 25-6-1974 cat. nr. 125 met afb. lit.; H. de Boer, Schilderijen uit de verzamelring Bilderbeek, cat. van de verzameling met toelichting, Dordrecht 1915)(Tentoonstelling: Glaspalast Munchen, 1897 nr. 915) - (bruikleenformulier)
de heer P. Koldewey, Laren;
- B.M. Koldewey - Landschap met vaart, potlood/krijt/aquarel (herkomst: erfenis van mijn vader, de jongste broer van B.M. Koldewey) - (bruikleenformulier)
de heer P. Koldewey, Laren (7-6-1982);
- B.M. Koldewey - Boerderij tussen geboomte, doek 62 x 93,6 cm; (herkomst: erfenis van mijn vader, de broer van B.M. Koldewey) - (bruikleenformulier)
de heer P. Koldewey, Hoog Hoefloo 31, Laren (7-6-1982);
- B.M. Koldewey - Schilderatelier, doek 56 x 43,5 cm; (herkomst: erfenis van broer Jan Koldewey) - (bruikleenformulier)
de heer P. Koldewey, Hoog Hoefloo 31, Laren (7-6-1982);
- B.M. Koldewey - Voorportaal, doek op karton 22,5 x 14 cm; (herkomst: erfenis van vader, de jongste broer B.M. Koldewey) - (bruikleenformulier)
mevr. P. Koldewey, Arnhem (22-5-1982);
- B.M. Koldewey - In het atelier, olieverf op doek 92 x 62 cm; - (bruikleenformulier)
E. Bruell, Velp (doorgehald: mevr. P. Koldewey, Arnhem) (22-5-1982);
- B.M. Koldewey - Schoorsteenveger, aquarel 38 x 27 cm; - (bruikleenformulier)
Mevr. S. Kestein-van Duijn, Nieuw-Vennep (27-5-1982);
- B.M. Koldewey - Gezicht op Dordrecht, olieverf/doek, 82,5 x 103 cm; - (bruikleenformulier)
mevr. H. Harbers-Schlattman, Breda;
- B.M. Koldewey - Breistertje op bank, aquarel, niet gesigneerd, 24 x 29 cm; - (bruikleenformulier)
de heer P.M.H. Domela Nieuwenhuis, direkteur Musem Mr. Simon van Gijn, Dordrecht (7-6-1982)
- B.M. Koldewey - Gezicht op de voormalige Lindengracht te Dordrecht, olieverf/marouflé; (herkomst: aangekocht bij de kunstenaar voor 1905 voor Museum Oud Dordrecht, Groothoofdpoorts Dordrecht, cat. Oud-Dordrecht 1905 no. 711); - (bruikleenformulier + brief 27 mei 1982)
de heer P.M.H. Domela Nieuwenhuis, direkteur Museum Mr. Simon van Gijn, Dordrecht (7-6-1982)
- B.M. Koldewey - Elfhuizen, olieverf op doek, ca 1885 (herkomst: aangekocht bij de kunstenaar voor 1905 voor Museum Oud Dordrecht, Groothoofdpoorts Dordrecht, cat. Oud-Dordrecht 1905 no. 712); - (Gemeentemuseum Museum Mr. Simon van Gijn)
Aan de Drs. G.J. Schweitzer, Cosnercator Dordrechts Mseum, Museumstraat 40; (11-2-1980)
Wij hebben maar weinig werk van de schilders van het lijstje in uw brief van 31 janauri jongstleden. Het zijn een paar Dordtse stasdgezichten van B.M. Koldewey en een portret van R. Lary. Bij de kunsthandel Barbion in de Voorstraat zag ik laatst wel een aardig schilderijtje van Bas Veth met een havengezicht en naast het monument .... - P.M.H. Domela Nieuwenhuis, direkteur Museum Mr. Simon van Gijn, Dordrecht
- B.M. Koldewey - Elfhuizen, olieverf op doek, ca 1885; - (bruikleenformulier + brief 26 mei 1982)
Dr. P.C.M. Dröes, Amsterdam (7-6-1982)
- B.M. Koldewey - Oud Katwijk, olieverf/maroufle (herkomst: geschenk van de schilder aan de moeder van Mevr. P.Q.M. Dröes-Volmer: Agatha Maria Volmer-Smit);
(affiche)... Bij grijs weer ziet men hem vaak aan de rivier werken en in de zomer verblijft hij met zijn vrienden Roland LARY en Willy Sluiter regelmatig in Heeze. Tussendoor werkt hij o.m. ook in Katwijk, Nunspeet en Blaricum ... etc.;
... Voor een treffende typering van Koldewey's persoon en werk lijkt het mij zinvol te citeren uit een in de catalogus volledige afgedrukte brief van Roland LARY aan Albert Plasschaert; hij schrijft:
KOLDEWEY heeft door aanraking met vrienden artisten die hij op zijn studie-tochten in Brabant, Katwijk, Blaricum etc. ontmoette en mede samenwerkte, zichzelf gevormd en is op een tijd, dat hij mee begon te tellen onder de echt-Hollandsche schilders, door een lang zwaar sloopende ziekte uit zijn werkzaam leven weggerukt. Een ijzeren wil bij en aanhodende energie zichzelf opbouwen door het zien van ander werk. Een voorliefde vor het landschap met water. 't Figuur in buitenlucht is door alles heen - trok hem steeds aan, hoewel ik voor mij geloof, dat in dat genre toch niet zijne roeping lag. Het landschap om 't landschap zelf met goed gebouwde luchten was zijn kracht.
In den beginne wat zwaar van kleur heeft hij in den laatsten tijd van zijnleven die euvels overwonnen en blank en blond werd zijn werk gaandeweg beter en zekere grandeur is hem niet te ontzeggen. Zichzelf copieeren viel hem zeer moeilijk en gelukte hem ook slecht. Uit herinnering werken daarvoor miste hij de opleiding. Dus steeds werken naar de natuur dat was dan ook zijn kracht, gaf oprechtheid aan zijne kunst.
Tot slot en dan zijn we bij het gebeuren van vanavond wil ik even Jan Koldewey bij U inleiden. Ik herinner mij nog zeer goed, dat toen we je voor de eerste keer vroegen deze Koldewey tentoonstelling te openen, je reageerde met: Hoe kom je nu bij mij en even later; ik moet er eens goed over nadenken.
Na twee weken bedenktijd heb je gelukkig ja gezegd, anar tevens en dit is letterlijk eraantoegevoegd: bedenk wel dat elk risico voor jullie is. In de overtuiging dat dit valse bescheidenheid is, durven wij dot risico best aan en daarom geeft ik je, als bloedverwant en familielid hierbij graag het woord.
Laatst gewijzigd: mei 2019.