Dordrecht: 73 dragers van de zilveren gedenkpenning 1813 (uitgereikt 1819)
("Eerepenning der Dordtsche Vrijwilligers 1813’. Onderscheiding, toegekend op last van Koning Willem I aan de 72 vrijwilligers die hielpen bij het uit de stad Dordrecht verdrijven van de Franse bezetters in 1813. Vz: Een kanon, kruislings geplaats op de voorsteven van een antiek schip, met daarboven de stedelijke kroon. Omschrift: ‘Voor onze vesten en haardsteden’. Kz: Krans van lauwer- en eikentakken en het opschrift: ‘Dordrecht – XXIV Nov. – MDCCCXII’. Daaronder de ontwerpersnaam ‘H.D.Heus’. Zilver, 29 mm, aan rood-wit lint. (Bax 26, Dirks 5, MMW 22)." (https://haffmansantiek.nl/eerepenning-der-dordtsche-vrijwilligers-1813.html))
("Afbeelding van de erepoort ter herinnering aan Nederlands 50-jarige Onafhankelijkheid, opgericht door de bewoners van de Groenmarkt op 24 november 1863. (beeldbank 551_15285)")Dordrechtsche Courant 26-11-1863 (67 namen in de krant) (op de erezuil 73 namen)
Bron: Dordrechtsche Courant donderdag 26-11-1863 (p. 1)
Dordrecht, den 24 November.
Eindelijk brak ook voor de stad Dordrecht de lang verbeide
dag aan, door de plaatselijke overheid voor de viering der bevrijding
van vreemde heerschappij op den 24 November vastgesteld.
Gelegen in de nabijheid der vesting Gorinchem, werwaarts
de in de Nederlanden zich bevindende keizerlijken zich
terugtrokken, toen in het najaar van 1813 de gloriezon van
keizer Napoleon begon te tanen, was Dordrecht eene dier Nederlandsche
steden, die nog overlast leden, lang nadat elders
het herstel der onafhankelijkheid rustig genoten werd. Wanneer
men de nu jongst verloopen dagen in vergelijking brengt met
die van voor 50 jaren en zich daarbij herinnert, wat toen
dreigde, dan mag men daarin wel de reden zoeken van buitengewone
feesttoebereidselen, van opgewondenheid bovenmate
of liever verhoogde stemming vooraf, bij en na het feest.
Terwijl reeds sedert den 17 oranje eu nationale kleuren van
torens en huizen uitgestoken waren, als een blijk van instemming
in de feestviering elders, was het alsof dit aantal op den
24 nog was toegenomen; en hoezeer mee er op andere wijze
op uit was straten, gebouwen en bruggen voor dag en avond
te versieren, getuigde de drukte, die reeds dagen vooraf in
werkplaatsen en op straten heerschte. Hier verrees eene eerepoort,
zooals op de Groenmarkt, en kort daarop zag men voor
rekening der aangrenzende particuliere bewoners, deze door
eene rei van groene sparrenboomen, aan eeue andere eerepoort,
bij het Scheffersplein opgerigt, als het ware aangesloten. Daartusschen
waren guorlandes van lampions. Ditzelfde was het
geval in het Steegoversloot, waar bij den ingang, eene eerepoort
was opgerigt, die op dezelfde wijze als op de Groenmarkt,
één geheel vormde met de aan de St. Jorispoort voor
stads rekening aangebragte versieringen. Evenzoo waren door
particulieren, het Maartenschat, de Wollewevershaven, enz.,
met smaak voor het feest opgeluisterd. Het zou ons bestek
en de ons gestelde tijdruimte te buiten gaan, wanneer wij alles
moesten opgeven, wat door de stad en particulieren tot opsiering
was aangewend; gerustelijk durven wij de getuigenis
afleggen, dat elk, van welken stand of rang ook, wedijverde,
en herhalen, wat wij boven gezegd hebben, dat de feesttoebereidselen
buitengewoon waren. Wij willen echter nog melding
maken van een chassinet, ten huize van C. Lawende, zoon
van den in 1813 bekenden C. Lawende, getrouw de voorvallen
van dien tijd wedergevende, alsook van buitengewone versiering
van het plein voor hun lokaal, door de mazelaars, en
van eene eerepoort, aan den Rietdijk opgerigt voor rekening
der stads veerlieden, de loods Kunst en andere naburige bewoners.
Deze poort, opgerigt op de plaats, waar het gevaar
in 1813 het meeste dreigde, prijkte in deszelfs midden, met
een der toen door den vijand geworpen projectielen, een ponder
kogel, alsook o.a. met eene oude teekening, den uiterlijken
en innerlijken vorm van de Rietdijksche poort ia die
dagen voorstellende.
Boj dat alles was ook de pligt der dankbaarheid niet vergeten.
Eene eerezuil op de Vischbrug opgerigt voor rekeniug
der bewoners op de Groenmarkt, en prijkende met de leus:
hulde aan Dordrechts dapperen, vermeldt de namen van hen,
die in die onrustige dagen hun leven hadden gewaagd voor de
stad hunner inwoning en tot aandenken daaraan met de Dordrechtsche
herinnerings-medailje begiftigd werden. Deze namen,
ten getale van 67, zijn de volgende:
(8 bovenaan; 33 links; 32 rechts) |
|||
|---|---|---|---|
| (1) Mr. Willem Boudewijn Donker Curtius, ridder Nederl. Leeuw | erezuil nr. 1 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (2) Mr. Jhr. Paulus Repelaer van Spijkenisse, ridder Nederl. Leeuw | erezuil nr. 1 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (3) Henry Merkus | erezuil nr. 11 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (4) Cornelis Lawende, broeder Ned. Leeuw | erezuil nr. 6 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (5) Jacobus La Rivière | erezuil nr. 5 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (6) Huibert Stam | erezuil nr. 23 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (7) Arend van den Abeele | erezuil nr. 3 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (8) Jan de Jongh (Jong) | erezuil nr. 27 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (9) Jonkheer Leonard Robert Gevaerts | erezuil bovenaan (8 namen) | 1819 | |
| (10) Mr. Hugo Gevers | erezuil nr. 17 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (11) Woltherus Knollaert | erezuil nr. 31 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (12) Servaas Hendrik Lotsij | erezuil nr. 8 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (13) Hendrik Kuipers Aartszoon | erezuil nr. 3 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (14) Gerard Mauritz | erezuil nr. 10 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (15) Jacob van Wageningen | erezuil nr. 31 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (16) Mattheus Philippus Stoop | erezuil nr. 26 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (17) Hendrik Holle, eervol ontsl. adj majoor, 7e reg., thans te Voorst | erezuil bovenaan (8 namen) | 1819 | |
| (18) Hendrik Volkerts | erezuil nr. 28 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (19) G.T.B. Croiset | erezuil nr. 12 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (20) A.A. Pasteur | erezuil nr. 13 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (21) Mr. Jacob Evera | erezuil bovenaan (8 namen) | 1819 | |
| (22) Mr. Cornelis Gillis Ocker Stoop | erezuil nr. 25 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (23) David Hartman | erezuil nr. 20 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (24) Johannes Kuperus (Cuperus) | erezuil nr. 13 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (25) Jan Akkermans | erezuil nr. 4 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (26) Wouter Poot | erezuil nr. 16 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (27) Pieter van Efferen | erezuil bovenaan (8 namen) | 1819 | |
| (28) Johan Carel Bendorp | erezuil nr. 6 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (29) Pieter Plukhooij Bzn. | erezuil nr. 15 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (30) Adrianus Knieriem | erezuil nr. 30 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (31) J.G.E. Heijke | erezuil nr. 24 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (32) Adrianus van Wel | erezuil nr. 32 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (33) Gerrit Karsdorp | erezuil nr. 28 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (34) Arij Plazier | erezuil nr. 14 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (35) Jacobus Staps | erezuil nr. 24 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (36) Laurens Vuijk | erezuil nr. 29 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (37) Frans Lambinon | erezuil nr. 4 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (38) Carel Cramer, te Gouderak, gepens-visit. | erezuil bovenaan (8 namen) | 1819 | |
| (39) Jan Huisman | erezuil nr. 26 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (40) Mr. Matthijs Beelaerts | erezuil nr. 5 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (41) Robertus Joan Castendijk | erezuil nr. 12 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (42) David Hordijk | erezuil nr. 25 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (43) Adolf Willem Vijgh | erezuil nr. 30 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (44) Jacobus van Maarseveen Azn. | erezuil nr. 9 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (45) Julius Dominicus Schultz van Haegen | erezuil nr. 22 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (46) Louis Hendrijckx | erezuil nr. 22 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (47) Vincent Thierens | erezuil bovenaan (8 namen) | 1819 | |
| (48) Frederik Carel Kuipers | erezuil nr. 2 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (49) Jan Willem Bruijstens | erezuil nr. 10 (links) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (50) Willem Recourt | erezuil nr. 17 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | 1819 |
| (51) Adam Hartman | erezuil bovenaan (8 namen) | 1819 | |
| (52) C.P.W. Keller | erezuil nr. 29 (links) | overleden voor 24-11-1863 | - |
| (53) Johan Elias Rom | erezuil nr. 18 (rechts) | overleden voor 24-11-1863 | - |
| (54) Joh.C. Heck de Bruijn | erezuil nr. 21 (links) | overleden voor 24-11-1863 | - |
| erezuil bovenaan (8 namen) | - | ||
| (56) Simon Hendrik van der Noordaa | erezuil nr. 12 (rechts) | - | |
| (57) Frederik van Kooten | erezuil nr. 32 (links) | - | |
| (58) A. Berning | erezuil nr. 7 (links) | - | |
| (59) J. Gips Jzn. | erezuil nr. 18 (links) | - | |
| (60) A. van der Hengst | erezuil nr. 23 (links) | - | |
| (61) H. Roobol | erezuil nr. 19 (rechts) | - | |
| (62) H. Abbema | erezuil nr. 2 (links) | - | |
| (63) Matthijs van Loon | erezuil nr. 7 (rechts) | - | |
| (64) Lijas Rijnaart | erezuil nr. 20 (rechts) | - | |
| (65) Johannes Christianus Schotel | erezuil nr. 21 (rechts) | - | |
| (66) J. van Guilick | erezuil nr. 19 (links) | - | |
| (67) Jan Kanters (Canters) | erezuil nr. 10 (links) | - | |
| (68) Pieter Bosman | erezuil nr. 8 (links) | - | - |
| (69) J.C. van Dijk | erezuil nr. 15 (links) | - | - |
| (70) Thomas Evera | erezuil nr. 16 (links) | - | - |
| (71) Johannes Krim | erezuil nr. 33 (links) | - | - |
| (72) Willem Tirion | erezuil nr. 27 (rechts) | - | - |
| (73) Wouter de Bruijn de Neve | erezuil nr. 9 (links) | - | - |
Van deze zijn er nog acht in leven, in het genot van ge wenschte
gezondheid, zijnde Jhr. L. R. Gevaerts, H. Holle,
Mr. J. Evera, P. van Efferen, C. Cramer, V. Thierens, A. Hartman
en P. Blussé vnn Zuidland, waarvan er vijf aan de
feestviering deelnamen, zijnde de HH. P. van Efferen, C. Cramer,
V. Thierens, A. Hartman en P. Blussé van Zuidland.
Om zich van de verhoogde stemming te overtuigen, behoefde
men men geen opmerkzaam beschouwer te zijn. Even als elders
was het ook hier uit alles kennelijk, dat de feestvierenden
zich beschouwden als een deel der natie, die met haren
vorst het 50jarig feest van hare in 1813 herkregen onafhankelijkheid vierde.
Als eene inleiding tot het feest werd gister avond in het
schouwburglokaal vau den heer J. D. van Peere, door liefhebbers,
het geschiedkundig drama Joan Woutersz, opgeluisterd
door groot harmonie-orkest en koren, uitgevoerd. De zaal was
meer dan vol met toeschouwers, en het behoeft niet gezegd,
hoezeer dit stuk, bij voortreffelijke uitvoering, in den smaak
van de opgewonden menigte viel, die daarvan de duidelijkste
blijken gaf.
Heden morgen was alles reeds vroeg op de been, hetzij om
hier en daar nog de laatste hand te leggen aan de versiering,
hetzij om die van den buurman op te nemen. Hieronder
mengde zich reeds een groot aantal nieuwsgierigen, uit den
omtrek toegestroomd.
Ten 8 ure kondigden het luiden der klokken en het gebulder
van het kanon bet begin van den feestdag aan.
Op dit klokgebons volgde ten 9 1/2 ure, de uitvoering door
het korps muzijkanten der dienstdoende schutterij op het
Scheffersplein.
De uit te voeren stukken bestonden uit het 7de en 14de vers
Psalm CXVIII. het Wilhelmus van Nassouwen, Feestouverture
van Leutner en Wien Neërlandsch bloed.
Het was eene gelukkige gedachte en naar onze meening
geheel uitdrukkende doel en strekking van het feest: eerst
een lofzang uit het heilig boek ter eere van den Allerhoogste
en daarna nationale liederen van vroegere en latere dagen; en
om de daar opeengedrongen volksmenigte feitelijk te doen deelen
in die opvatting, was gewis luide de wensch aan de aanwezigen
gerigt om dien Psalm mede te zingen. Trouwens zij
wilden wel, getuige de algemeene instemming. Plegtig en indrukwekkend
oogenblik! onvergetelijk voor die het bijwoonde!
Deze onze opvatting bleek ook die te zijn van den majoor-commandant
der dd. Schutterij den heer Smits van Nieuwerkerk,
in zijne na de uitvoering van dien Psalm gerigte toespraak
tot bet corps muzijkanten, bij welke gelegenheid hij ook een
hartelijk woord rigtte tot den stafmuzijkant A.H. Ludwig,
reeds in 1813, toen de souvereine vorst, werd ingehaald, dienstdoend
muzijkant.
Het daarop volgende Wilhelmus en Wien Neêrlandsch bloed,
werd eveneens door de menigte medegezongen en eindigde in
een leve de Koning!
Eene der eerste vruchten van dankbaarheid is in Nederland
altijd de weldadigheid geweest. Dit werd ook hier in toepassing
gebragt. Vroeger hebben wij reeds medegedeeld wat aan
de armen was toebedacht. Voor de kinderen der gemeente-armen-
en tusschenscholen en van de gemeente-bewaarschool
was een feestelijk onthaal in het Hof van Holland toebereid.
Derwaarts zijn zij langs eenen omweg door de voornaamste
straten der stad geleid door de weeskinderen, die vervolgens
in hun eigen gesticht onthaald werden. De orde, vreugde en
dankaarheid onder deze twee duizend kleinen, leverden voor
de aanschouwers genotvolle oogenblikken op.
Nadat nu dank aan het Opperwezen gebragt en de arme
bedacht was, begon de eigenlijke feestviering. Al spoedig
zag men van verschillende kanten onbekende optogten langs het
Scheffersplein opdagen, zooals een van sigarenmakers van den
heer van der Graaf, een ander van het corps mazelaars en
wagen- en sledenaars, laatstgenoemden te paard, voorafgegaan
door muzijk, en netjes uitgedoscht. Te 10 ure trokken
de leden van het Metalen Kruis 2w sectie, na eerst bij
hunnen voorzitter, den heer R.J. van der Horst, ridder der
militaire Willemsorde 4de kl., zich vereenigd te hebben, van
de Groenmarkt, in plegtigen optogt, voorafgegaan door de muziek
van het 6e regement infanterie, naar de Prinsestraat, om
daar den heer Carel Cramer, een der dapperen van 1813, af
te halen. Het is een gewoon verschijnsel, dat dikwerf bij het
verkrijgen eener gelukkige uitkomst, de oorzaken, die daartoe
geleid hebben, niet allen naar waarde vermeld en alzoo aan
de vergetelheid ontrukt worden. Wij willen alsnog dit verzuim
herstellen en laten aan het eind van dit verslag volgen
wat deze koene man alstoen verrigt heeft. Wij zullen om
het eigenaardige 's mans eigen stijl wedergeven.
Van het huis van den heer Thierens Sr., waar de heer Cramer
zich zou bevinden, doch van waar hij door een misverstand
reeds vertrokken was, is de stoet getrokken naar de Hoogt,
om daar den oud-soldaat Jelis Klok, een dergenen, die zich
den 23 November 1813 bij de Rotterdamse vrijwilligers
gevoegd had om de Franschen te Papendrecht te keeren, edoch
voor overmagt moest wijken, af te halen. Insgelijks bevond
zoch aldaar Bartholomeus Bustin, mede deelgenoot aan de verdediging
van Dordrecht iu 1813. Van daar keerde de stoet
stadwaarts en trok door de voornaamste straten der stad.
Onderweg sloot zich daarbij aan eene eerewacht der karrelieden
te paard, keurig in oranje en zwart fluweel uitgedoscht
voor rekening van den aannemer, den heer D. Volkert. In
.. etc.
- Krijgsverrigtingen van C. KRAMER, door hem zelve medegedeeld.
Arrestatie van 2 schepen met krijgsbehoeften van de expeditie
van het Fransche garnizoen van Gorkum naar Utrecht.
Met adsistentie (omtrent het pecuniele) der regering, een
kompagnie vrijwilligers aangeworven, met dezelve post genomen
op den Kop van het Land; na aldaar ruim 200 Fransche
deserteurs ontwapend en krijgsgevangen gemaakt te hebben,
dezelve naar de stad opgezonden.
Daarna met de kompagnie overgevaren naar de Zwaluw, de
Fransche vlag, afgerukt en de nationale geplant
Van de Lage Zwaluw naar Hooge Zwaluw, aldaar Oranje
boven geproclameerd in naam van Oranje, Vervolgens op alle
plaatsen tusschen Zwaluw en Groot Sundert, na verdrijving
der Fransche, Oranje geproclameerd. Op hoog bevel niet
erder moge voortrukken als Groot Sundert, tot aflossing van
2300 man Donsche Kozakken, bij hunne aankomst mij ingevolge
order teruggetrokken met de kompagnie naar de Lage
Zwaluw; aldaar post genomen met Commandement zoo ik meen
tot 24 of 25 Dec.; alstoen afgelost zijnde door een detachement
Kozakken mij terug begeven naar Dordrecht; werden
ontvangen en gecomplimenteerd aan de Mijl door de regering,
het corps muzikanten en een detachement vrijwillige
Cohorten, daarmede naar Dordt gemarcheerd en wierden aldaar
voor de Oranje-Sociëteit (aan het Scheffersplein) ontbonden.
NB.
"De Dordtsche vrijwilligers van 1813 en hun medaille", door C.P. Mulder in Mars et Historia nr. 4 van 1984, vermeldt 74 namen:
[http://www.onderscheidingen.nl/decorandi/nl/listdord1813.html]
NB. Joannes Canters/Jan Kanters komt dubbel voor!
Laatst gewijzigd: juli 2020.