Maritieme geschiedenis van Dordrecht in de 17e en de 18e eeuw
Kooplieden/reders en hun handel te Dordrecht in de 17e en 18e eeuw
Samengesteld door historica/schrijfster H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2015)E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl; website: http://blokland.dordtenazoeker.nl.
deel 1: houtzaagmolens en handel in hout
DE HOUTZAAGMOLENS & HANDEL IN HOUT TE DORDRECHT IN DE 17E EN 18E EEUW
Dordrecht had van oudsher als stapelplaats van Hout, een grote handel in Hout.Hout dat werd aangevoerd met Houtvlotten via de Rijn uit Duitsland en met Zeeschepen werd aangevoerd uit Noord Europa en Noord Duitsland
In de 17e en 18e eeuw stonden er ca 28 houtzaagmolens in Dordrecht
De molens stonden voornamelijk aan de Lijnbaan/Noordendijk Wilgenbos ,s Gravendeelsedijk en Weeskinderdijk.
In 1744 verhandelden HENDRIK BOONEN Jz (1705/1779 Ddr) & DYONYSUS van EYSDEN Gz (1708/v 1777 Ddr) als Makelaars in Hout met hun FA. BOONEN & VAN EYSDEN het meeste Hout in Dordrecht via de Houtveiling voor o.a. de Familie TERWEN uit Rotterdam (van oorsprong een Dordtse familie) in die tijd waren zij de grootste Houthandelaar in Nederland.
HOUTVLOTTEN EN ZEESCHEPEN VERVOERDEN HET HOUT
De Houtvlotten kwamen via de Rijn en Merwede naar Dordrecht, soms afmetingen van 280 meter lang/45 meter breed Een traject dat werd afgelegd o.a.van af Koblenz naar DordrechtDe (350 km) werd in ca. 21 dagen afgelegd Aan boord van zo'n groot Houtvlot waren:
ca 180 ROEIERS, 1 STUURMAN en 6 à 8 ANKERKNECHTEN die zorgden dat het Houtvlot goed door de bochten in de rivier kwam
De bemanning woonden in hutten op het vlot, eenmaal aangekomen in Dordrecht ging een deel van de bemanning weer naar Duitsland een ander deel bleef om het Houtvlot af te breken.
Hout dat via de Rijn werd aangevoerd werd RIJNSHOUT genoemd.
Hout dat via met zeeschepen werd aangevoerd werd OOSTERHOUT en NOORSHOUT genoemd.
1. Het ONVERWERKTE HOUT. Lag op diverse Houtbergen a/d Noordendijk en bij de Catharijne Poort.
2. GEZAAGD HOUT. Kon men bekijken op diverse Houttuinen aan de Nieuwe Haven /Maartensgat /Spuihaven en Kalkhaven.
3. DE BOOMSTAMMEN Lagen in het water in de diverse Balkengaten.
Meer over de Houthandel in Dordrecht is te lezen in
- ,,De HOUTVLOTTERIJEN EN DORDRECHT,, in de 17e en 18e eeuw,, door L.A. v Prooyen (Archief 150/ nr 3039 /SAD)
- ,,DRAAIENDE WIEKEN /STAPPENDE PAARDEN,, De molens van Dordrecht in de 17e en 18e eeuw door Jannie Zondervan–van Heck en Drs C.J. Grol. Jaarboek 2008 v/d Ver Oud Dordrecht
- Archief 226 / HOUTHANDEL TE DORDRECHT Fa. Boonen & v Eysen /Boonen & Nierhoff/ Boonen & van Hoogstraten (1768/1930) SAD.
KOOPLIEDEN/REDERS TE DORDRECHT MET HOUTZAAGMOLENS EN HOUT HANDEL PERIODE 1650/1750.
HENDRIK v BACKEN Gerritz (ca 1625 Ddr) tr 1650 Ddr Vroutje Jans.In 1680/85 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De HAAS,, a/d Lijnbaan.
GERRIT v BACKEN Hendrikz (ca 1655 Ddr) tr 1680 Ddr Susanna Israel.
In 1700/1703 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De HAAS,, a/d Lijnbaan.
PIETER op /de BEECK Johanz
In 1693/1700 / eigenaar v/d Houtzaag molen ,,De EENDRACHT,, a/d Lijnbaan.
HENDRIK BOONEN Johz (1705/1779 Ddr) Makelaar in Hout, tr 1728 Ddr Neeltje Bootsman Jansdr.
JAN BOOTSMAN Leendertz(1677/1757 Ddr), tr Ddr Maaike v/d Elst Jans.
In 1750 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De EENDRACHT,, a/d Lijnbaan.
DAVID CRENA Samuelz (1706/1769 Ddr) Houthandelaar 1731 Ddr Adriana v Buren.
DIRK CUMSIUS Jacobz (ca 1690 /1739 Ddr) tr 1713 Ddr Elisabeth v Besooyen Hendriks.
In 1713/1739 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De GOUDVINK,, a/d Lijnbaan.
In 1718/1739/ eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De EENDRACHT,, a/d Lijnbaan.
In 1734 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De DANSER a/d Spuiweg
ELISABETH van BESOYEN Hendriks (1691 /1752 Ddr) wed v Dirk Cumsius Jacobz
In 1739 / eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De GOUDVINK ,, a/d Lijnbaan.
In 1739 / eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De EENDRACHT,, a/d Lijnbaan. In 1739 / eigenares v/d Houtzaagmolen ..De DANSER,, a/d Spuiweg.
STEVEN v DORSSEN Hermanz (1668/1744 Ddr) Houthandelaar.
DIONYSUS v EYSDEN Gerardz (1708/v 1777 Ddr) Makelaar in Hout, tr 1738 Ddr Janna Bootsman Jansdr
SERVAES FRANCKEN Servaesz (1630/ 1686 Ddr), tr 1660 Ddr Emma v/d Kemp Jans. In 1666/1686 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De EENDRACHT a/d Lijnbaan
FREDERIK de GRONDT (ca 1670 uit het land v Berg/Dtsl) tr 1693 Ddr Maria Pijl samen met
BOUDEWIJN de HAAN Johanz (1682 Ddr) In 1710/1724 / eigenaren v/d Houtzaagmolen ,,Het SPINHUIS,, op het Krabbe eiland.
CORNELIS v HELMOND Paulusz (overl: 1696 Ddr) tr Ddr Agatha v/d Graaf Francoisdr. In 1693/1696 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De EENDRACHT,, a/d Lijnbaan.
AGATHA v/d GRAAF Francoisdr (ca 1660/1708 Ddr) wed. v Cornelis v Helmond Paulusz. In 1696 / eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De EENDRACHT,, a/d Lijnbaan.
NICOLAAS KOOL Geleynz (1663/1771 Ddr) Houthandelaar, tr 1687 Ddr Neeltje Schouten.
AUGUSTIJN de LEEUW In 1741 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De LEEUW,, a/d Weeskinderdijk
GIJSBERT DE LENGH Mathijsz (1678/1755 Ddr) / tr 1738 Margrieta Staalsmit wed v Roeland de Kuyter In 1707 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De PAUW,, a/d Noordendijk
In 1717 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De ZWARTE AREND,, a/h Kromhout In 1728 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De JAGER,, a/d Noordendijk In 1728 eigenaar v/d Houtzaag molen aan het Vlak
WED.ROCHUS REES Mattheusz
ELISABETH OOMS Adriaandr (1630 /1710 Ddr) wed Rochus Rees Mattheusz (1625/1680) In 1681/ eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De WINDHOND,, a/d 's Gravendeelsedijk
In 1681/ eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De SCHAAF,, a/d 's Gravendeelsdijk. In 1685/ eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De GROTE NOORDSE BOER,, a/d Weeskinderdijk
MATTHEUS REES Rochusz (1653/1715 Ddr), tr 1674 Ddr Pieternella Backus Jansdr
In 1710 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De WINDHOND,,/a/d 's Gravendeelsedijk
In 1710 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De SCHAAF,, a/d 's Gravendeelsdijk
In 1710 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De GROTE NOORDSE BOER,, a/d Weeskinderdijk
MATTHEUS REES MATTHEUSZ (1685/1744 Ddr) tr 1711 Ddr Cornelia Vingerhoed Gerards.
In 1731 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De GROTE NOORDSE BOER,, a/d Weeskinderdijk
In 1731 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De RUYTER,, a/d Weeskinderdijk
WED. MATTHEUS REES Mattheusz /CORNELIA VINGERHOED Gerards (1690 Ddr) In 1744 eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De RUYTER,, a/d Weeskinderdijk
ROCHUS v WESEL Govertz (1620/1681 Ddr) tr 1646 Ddr Maria de Vries Simonsdr
Bouwt in 1666 de Houtmolen ,,De OUDE ZAGER,, (De Weselse Molen) a/d 's Gravendeelsedijk
MARGARETA de VRIES Simons (ca 1620/1695 Ddr)wed.v Rochus v Wesel Govertz In 1681 eigenares v/d Houtzaagmolen ,,De OUDE ZAGER,, 's Gravendeelsdijk
GOVERT v WESEL Rochusz (1650/1719 Ddr) tr 1671 Ddr Anthonia v Slingeland Damasdr
In 1685 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De WINDHOND,, a/d 's Gravendeelsdijk
In 1695 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De OUDE ZAGER,, a/d 's Gravendeelsdijk
KOOPLIEDEN/REDERS TE DORDRECHT MET HOUTZAAGMOLENS EN HOUTHANDEL PERIODE 1750 TOT 1800 o.a.
JOHANNES BOONEN Hendrikz (1731/1780 Ddr) tr 1762 Ddr Elisabeth Hardus CarelsdrIn 1754 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De NIEUWE EENDRACHT,,a/d Lage Bakstraat
SAMUEL CRENA Davidz ( 1740 Ddr/1807 Alphen a/d Rijn) Houthandelaar, tr 1772 Ddr Geertrui van Poelien Arnoldusdr
JACOB CUMSIUS Dirkz (1722 Ddr)
In 1758 / eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De DANSER,, a/d Spuiweg (samen met Frank v/d Schoor Lz (1730/1804 Ddr)
JAN van DORSSEN Stevenz (1712 Ddr) Houthandelaar, tr 1744 Ddr Adriana Cumsius Jacobsdr
FRANCOIS DURA Francoisz & ARY DURA Francoisz
In 1781 eigenaren v/d Houtzaagmolen ,,De REUS GOLIATH,, a/d Lijnbaan
CORNELIA de HEER Jessedr ( 1753/1825 Ddr) wed v Steven v Dorssen Janz (1744/1782 Ddr) tr 2e 1784 Ddr met SAMUEL ,t HOOFT Cornelisz (1746/1820 Ddr)
In 1782 / eigenaren v/d Houtzaagmolen ,,De HAAS,, a/d Lijnbaan
In 1782 / eigenaren v/d Houtzaagmolen ,,De REUS GOLIATH,, a/d Lijnbaan
CORNELIS v HOMBURG Cornelisz (1709/1787 Ddr) Houthandelaar, tr 1740 Ddr Elisabeth Vernimmen Pietersdr
JACOB STAATS v HOOGSTRATEN Gerritz (1736 Ddr/1813 Den Haag) Houthandelaar, tr 1757 Ddr Apolonia v Eysden Dionysusdr
PAULUS KNOCH Anthonyz (1740/1802 Ddr), tr 1766 Ddr Maria Elizabeth van Attenhoven
In 1785 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De EENDRACHT,, a/d Lijnbaan
NICOLAAS KOOL Geleynz (1717/1793 Ddr) tr 1742 Ddr Anthonia van Hoogstraten Jacob Staatsdr
In 1758 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De JAGER,, a/d Noordendijk
In 1758 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De PAUW,, a/d Noordendijk samen met Isaac Morjee Isaacz (1707/1769 Ddr) & Hendrik Vriesendorp Hendrikz (1715/1788 Ddr) & Leendert Roos Aertz (1707 Ddr)
ADRIAAN de LEEUW (overl: 1777 Ddr), tr Ddr Magdalena v/d Lee
In 1761 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De KAPRAVEN,, a/d Weeskinderdijk
NICOLAAS NIERHOFF Johanz (1733/na 1788 Ddr) tr 1754 Ddr Johanna Meloen Christiaansdr
In 1781 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De ZWARTE AREND,, aan het Kromhout
In 1782 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De VOETBOOG,, a/d Lage Bakstraat
FRANK v/d SCHOOR Leendertz (1739/1804 Ddr) tr 1755 ddr Petronella Backus Matthijsdr
In 1758 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De DANSER,, a/d Spuiweg (samen met Jacob Cumsius Dirkz ( 1722 Ddr)
In 1771 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De CLUNDERT,, a/d Weeskinderdijk (samen met ANTHONY de RAADT Dionysusz (ca 1720 Ddr) tr 1743 Ddr Cornelia Warnier Pieters
In 1778 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De GOEDE HOOP,, a/d 's-Gravendeelsdijk
JAN SCHOUTEN Janz sr. (1729/1791 Ddr) tr 1751 Ddr Eva Boet Hermansdr
In 1768 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De NIEUWE EENDRACHT,,a/d Lage Bakstraat
JAN SCHOUTEN Janz jr.(1759/1808 Ddr) tr 1784 Ddr Eva Boet Arnoldusdr
In 1784 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De NIEUWE EENDRACHT,, a/d Lage Bakstraat
HENDRIK VRIESENDORP Hendrikz(1715/1788 Ddr) tr 1740 Ddr Catharina van Hoogstraten Jacob Staatsdr
In 1755 eigenaar v/d Houtzaagmolens,,De PAUW,, a/d Noordendijk
In 1755 eigenaar v/d Houtzaagmolen ,,De JAGER,, a/d Noordendijk samen met (Isaac Morje Isaacz (1707/1769 Ddr & Leendert Roos Aertz (1707 Ddr)
JACOB VRIESENDORP Hendrikz (1748/1808 Ddr) Houthandelaar, tr 1774 Ddr Anthonia v Hombroek Cornelisdr
ENGELBERT WILLEMS (1768 Ddr) & JOHAN HERMAN WILLEMS (1770 Ddr) Houthandelaren
(c) Papendrecht H.W.G. van Blokland-Visser, januari 2016 / november 2018.