Aanmelden | Contact
Doorzoek de bronnen

Maritieme geschiedenis van Dordrecht in de 17e en de 18e eeuw

Kooplieden/reders en hun handel te Dordrecht in de 17e en 18e eeuw

Samengesteld door historica/schrijfster H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2015)
E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl; website: http://blokland.dordtenazoeker.nl.

deel 3: handel in stokvis en traan

HANDEL IN STOKVIS EN TRAAN TE DORDRECHT IN DE 17E EN 18E EEUW

Dordrecht had in de 17e en 18e eeuw een handel in Stokvis en Traan die vaak in handen was van de zouthandelaren in Dordrecht.
De traan kwam uit Noorwegen waar een grote industrie was in Stokvis en Traan. De Dordtse schepen vertrokken met Zout naar Noorwegen en keerde terug met Stokvis en Traan.
Stokvis was in de 17e en 18e eeuw volksvoedsel, dat ook veel gebruikt werd aan boord van de zeeschepen. Door het zouten en drogen van Kabeljouw /Koolvis of Schelvis was de vis langer houdbaar, na het vangen en schoonmaken v/d vis werd het gezouten en gedroogd op stokken ,vandaar de naam Stockvis.
Het drogen duurde 3 maanden en wordt nog steeds gemaakt langs de kust van Noorwegen, in de winter als het koud genoeg is en er een schone wind waait.
Stokvis kon wel 3 jaar goed blijven. Voor de consumptie moest de Stokvis wel langdurig geweekt worden (De Vikingen gebruikte al Stokvis aan boord van hun schepen)

1768 ,,SCHIPBREUK BIJ TERSCHELLING v/h HOEKERSCHIP ,,DE AGATHA EN CORNELIA,, van REDER ISAAC WILTENS CZ UIT DORDRECHT MET EEN LADING STOCKVIS EN TRAAN (Archief 489/nr 31822/ SAD)

In juli 1768 vertrekt het Hoekerschip ,,AGATHA EN CORNELIA,, van reder ISAAC WILTENS Cornelisz (1724/1801 Ddr) Koopman in Stokvis en Traan te Dordrecht, met de Dordtse schipper JACOBUS NADORT JACOBS (geb 1741 Dordrecht) 27 jaar oud (op Terschelling getrouwd met TRIJNTJE VETSCHOEN Cornelisdr. weduwe van Klaas Jetjes Top)
Voor een reis naar Bergen/Noorwegen om daar Stokvis en Traan te laden.
Half augustus 1768 vertrekt het schip weer uit Bergen /Noorwegen met een lading Stokvis en Traan op weg naar Dordrecht.
Op 18 augustus 1768 komt het schip in een storm terecht ter hoogte van Terschelling met een holle zee en 2 reven in het Marszeil stoot het schip op een ondiepte en komt in de branding terecht.
Het schip verliest zijn roer , de bemanning zet de kleine boot uit om zo hun leven te redden, als het schip zou breken. De bemanning kon zich ternauwernood redden en eenmaal op het strand wisten zij niet op welk eiland zij terecht waren gekomen.
Het schip lag op het Oosteinde van het eiland Terschelling 's Morgens kwam de DROSSAART (ambtenaar v/h Gerecht) van Terschelling met wagens om de lading veilig te stellen. De lading was grotendeels droog gebleven en werd naar 's LANDS PAKHUIS op Terschelling gebracht. De bemanning moet zich bij de Schout en Schepenen van Oost Terschelling verantwoorden en naar eer en waarheid vertellen wat er met het schip gebeurd was.
Zij verklaren dat hun schipper JACOB v NADORT het schip hecht en dicht en van alles voorzien had voor hun vertrek uit Bergen/Noorwegen beladen met Stokvis en Traan naar Dordrecht.

DE BEMANNING v/h HOEKERSCHIP ,,DE AGATHA EN CORNELIA,,
- Schipper: JACOB van NADORT / 27 jaar uit Dordrecht.
- Stuurman: PIETER v/d OEVER / 27 jaar uit Krimpen a/d Lek.
- Kok: ARIE de HAAS / 27 jaar uit Krimpen a/d Lek.
- Matroos: FRANS GEERKENS / 40 jaar uit Hamburg.
- Matroos: CHRISTIAAN FREDERIKS / 22 jaar uit Kopenhagen.

KOOPLIEDEN /REDERS TE DORDRECHT IN DE 17E EN 18E EEUW DIE HANDELDEN IN STOCKVIS EN TRAAN.

1683 JAN CLOENS Janz (1625/1695Ddr) tr 1655 Barbara Paradijs Martdr.
1702 MATTHEUS REES Rochusz (1653/1715 Ddr) tr 1674 Pieternella Backus Jans.
1702 PIETER CLOENS Pieterz (ca 1652 Ddr)tr 1674 Catharina Backus Jans.
1747 CORNELIS WILTENS Isaacz ( 1696/ca 1771 Ddr)tr 1721 Catharina Tout le Monde.
1748 HENDRIK COOYMANS Pieterz (1706/1767 Ddr)tr 1738 Anna Theresia Perquin
1754 PAULUS van BATENBURG Janz (1717/1799 Ddr)tr 1740 Johanna Groendaal.
1760 PIETER COOYMANS Pieterz (ca 1707 /na 1784 Ddr)
1760 GILLIS REES Mattheusz ( 1686/1760 Ddr)tr 1721 Antonia v Wesel Goverts.
1761 ISAAC WILTENS Cornelisz (1724/voor 1801 Ddr) tr. Geertrui van Eeten.
1773 DIRK VOS Cornelisz (1751/1818 Ddr) tr Susanna van Oldenburg Jacobs.
1781 WILLEM KOUWENS Willem Claesz (1708 Capelle/1796 Ddr) tr 1739 Teuntje van Muiden (Muyen)
Samen met AART v/d KAA Janz (1709/1788 Ddr), tr 1739 Heiltje v/d Matten Bastiaans.
1790 HENDRIK de LIDT de JEUDE Johanz (1757 Ddr), tr 1783 Susanna v Eelde Cornelisdr.

(c) Papendrecht H.W.G. van Blokland-Visser, januari 2016 / november 2018.