Maritieme geschiedenis van Dordrecht in de 17e en de 18e eeuw
Kooplieden/reders en hun handel te Dordrecht in de 17e en 18e eeuw
Samengesteld door historica/schrijfster H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2015)E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl; website: http://blokland.dordtenazoeker.nl.
deel 2: de oliemolens en handel in olie en graan
DE OLIEMOLENS & HANDEL IN OLIE EN GRAAN IN DORDRECHT DE 17E EN 18E EEUW
Onder de Kooplieden/Reders in Dordrecht waren er redelijk veel die handelden in olie en graan en daarbij in het bezit waren van een Oliemolen.De Oliemolens in Dordrecht stonden voornamelijk aan de 's-Gravendeelsedijk en de Weeskinderdijk
De handel in Granen/Zaden Peulvruchten en Olie speelde zich voornamelijk af bij de Korenbeurs in Dordrecht, daar werden de Oliehoudende zaden in gekocht die nodig waren om Olie te krijgen zoals:
- LIJNZAAD
- HENNEPZAAD
- RAAPZAAD
- KOOLZAAD
Veel van deze Zaden werden verbouwd in de Alblasserwaard/Hoeksewaard/Zwijndrechtse waard /Land van Altena en Zeeland. Ook kwamen veel Zaden uit het Oostzee gebied.
1. Om de Zaden te kneuzen en te pletten stonden de rollen verticaal in de molen.
2. Het geplette Zaad werd opgevangen in wollen zakken BUUL genoemd
3. De Buul werd tussen twee met leer beklede planken onder de Pers gelegd en door slagen liep de Olie eruit.
4. De Olie werd opgevangen in bakken.
5. De Meelbrij dat overbleef werd gebruikt om veekoeken van te maken.
6. De Olie werd gebruikt o.a. voor margarineboter
In 1802 kregen de Oliehandelaren de Gebr van NIEVERVAART uit Dordrecht een patent op het proces van verbetering van de Raapolie door het met zuur te behandelen.
Meer is te lezen over de Oliemolens in Dordrecht in ,,DRAAIENDE WIEKEN STAPPENDE PAARDEN,, met o.a. De molens te Dordrecht in de 17e en 18e eeuw door Jannie Zondervan –van Heck en Drs C.J.P. Grol /Jaarboek 2008 v/d Ver Oud Dordrecht.
(Olie en Graanhandel in Dordrecht / Archief 137 SAD)
KOOPLIEDEN/REDERS TE DORDRECHT IN DE 17E EN 18E EEUW DIE IN BEZIT WAREN VAN OLIEMOLENS EN HANDELDEN IN OLIE EN GRAAN.
ANTHONY van ASPEREN Anthonyz (1679/1742 Ddr)In 1712 eigenaar v/d Oliemolen,,DE LELIE,, 's-Gravendeelsedijk.
PIETER BACKUS Janz (1655/1734 Ddr) tr 1688 Ddr Jeanette de Hacker Matthijsdr.
In 1700 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE WACKER,, ,s Gravendeelsedijk. (samen met Mattheus Rees Rochusz(1653/1715 Ddr)
ADRIAAN BRAETS Govertz (1638/1677 Ddr) tr 1662 Ddr Maria v/d Graaf Jacobs.
Bouwt in 1664 de Oliemolen ,,DE POORTKLOK,, bij het Wilgenbos.
MARIA v/d GRAAF Jacobs(1643/1731 Ddr)wed. Adriaan Braets Govertz.
In 1677 / eigenares v/d Oliemolen,,DE POORTKLOK,, bij het Wilgenbos.
FRANCOIS BRAETS Adriaanz (1674 Ddr)
In 1708 / eigenaar v/d Oliemolen ,,DE POORKLOK,, bij het Wilgenbos.
HERMAN BORSET (ca 1625 Ddr)
In 1677 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE WAKENDE KRAAN,, 's-Gravendeelsedijk.
PIETER v BOVEN (overl: 1759 Ddr), tr Ddr Catharina Mauritz.
In 1749 / eigenaar v/d Oliemolen ,,DE VALK,, 's-Gravendeelsedijk
CATHARINA MAURITZ (overl 1768 Ddr) wed. van Pieter van Boven.
In 1759 / eigenares v/d Oliemolen ,,DE VALK,, s,Gravendeelsedijk.
JOAN CASTENDIJK (1690 Ddr), tr 1720 Ddr Catharina Hartley.
In 1739 eigenaar v/d Oliemolen ,, NIEUWE KERKHOF,, (samen met Herbert Ruts (1698/1759 Ddr)
ADRIAAN la COSTE (1745 A.dam/1821 Ddr) ongehuwd
samen met
HENDRIK FRANCOIS de COURT Jz (1746/1823 Ddr), tr. Ddr Johanna M. Goignon Etiendr.
In 1785 eigenaren v/d Oliemolen ,,De REIGER,, Krabbe eiland.
JACOBUS v DONGEN (overl: 1769 Ddr ) tr ca 1714 Ddr Neeltje Dijkhof.
In 1723 eigenaar v/d Olie/Runmolen ,,DEN EIKENBOOM,, a/d Kalkhaven.
NEELTJE DIJKHOF wed. v Jacobus v Dongen
In 1769 eigenares v/d/ Olie/Runmolen ,,DEN EIKENBOOM,, a/d Kalkhaven.
JACOB v DONGEN Jcz (1740/1790 Ddr) tr 1769 Ddr Adriana de Haas Jacobsdr.
In 1783 eigenaar v/d Olie/Runmolen ,,DEN EIKENBOOM,, a/d Kalkhaven.
In 1783 eigenaar v/d Olie/Runmolen ,,HET KLAVERBLAD ,s Gravendeelsedijk.
ADRIANA de HAAS Jacobs /wed. v Jacob v Dongen.
In 1790 eigenares v/d Olie/Runmolen ,,DEN EIKENBOOM,, a/d Kalkhaven.
In 1790 eigenares v/d Olie/Runmolen ,,HET KLAVERBLAD,, 's-Gravendeelsedijk.
PAULUS v ESCH Hendrikz (1644/1713 Ddr) tr. 1669 Ddr Elisabeth Schoorman.
In 1685 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE WITTE AREND,, Weeskinderdijk.
In 1686 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE KAT,, ,s Gravendeelsedijk. (samen met Lodewijk Terwen Cz (1643/1711 Ddr)
PIETER ANTHONY v ESCH Paulusz (1682/1752 Ddr) ongehuwd.
In 1713 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE WITTE AREND,, Weeskinderdijk.
In 1713 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE KAT,, 's-Gravendeelsedijk.
FRANCOIS FRANCKEN Johanz (ca 1640/1714 Ddr), tr. 1e 1670 Ddr Anna de Veer Willems. tr 2e 1676 Ddr Elisabeth Carnakel.
In 1685 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE WAKENDE KRAAN,, 's-Gravendeelsedijk.
GILLIS v HELMOND Cornelisz (ca 1620/1686 Ddr), tr. Ddr Elisabeth Goris
Bouwt in 1670 de Oliemolen ,,DE HAAN,, 's-Gravendeelsedijk.
JAN v HELMOND Gillisz (ca 1642 Ddr) tr 1671 Ddr Sophia Eylsman Johansdr.
In 1686 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE HAAN,, 's-Gravendeelsedijk.
In 1686 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE KAT,, 's-Gravendeelsedijk.
MATTHIJS de HACKER (1630 Venlo/1690 Ddr) tr 1663 Ddr Barbara Paradijs.
Bouwt in 1678 de Oliemolen ,,DE WAAL,, 's-Gravendeelsedijk.
MATTHIJS DE HACKER Mthz (1672 Ddr)
In 1690 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE WAAL,, 's-Gravendeelsedijk.
HENDRIK de JONGH Danielz(1745/1818 Ddr) tr 1767 Ddr Cornelia Kouwens Willemsdr.
In 1766 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE HOOP,, Buiten de Sluispoort. (samen met Johan Telders Janz ca 1740 Ddr)
WILLEM KOUWENS Willem Claasz (1708 Capelle/1796 Ddr), tr 1739 Ddr Teuntje v Muiden(Muyen).
In 1765 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE WITTE VALK,, Weeskinderendijk.
CORNELIS v NIEVAART Melchiorz (overl: 1809 Ddr) ongehuwd.
In 1772 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE ZWARTE AREND,, 's-Gravendeelsedijk.
JAN v NIEVAART Martinusz (overl: 1822 Ddr), tr 1807 Ddr Geertrui Margreta Goldback.
In 1809 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE ZWARTE AREND,, 's-Gravendeelsedijk.
MATTHEUS REES Rochus (1653/1715 Ddr) tr 1674 Ddr Pieternella Backus Jansdr.
In 1700 eigenaar v/d Oliemolen,, DE WACKER,, 's-Gravendeelsedijk. (samen met Pieter Backus Janz 1655 /1735 Ddr)
PIETERNELLA BACKUS Jans (1652/1719 Ddr) wed. v Mattheus Rees Rochusz.
In 1715 eigenares v/d Oliemolen ,,DE WACKER,, 's-Gravendeelsedijk.
HERBERT RUTS (1698/1759 Ddr) tr Ddr Hillegonda v Duren.
In 1739 eigenaar v/d Oliemolen bij HET NIEUWE KERKHOF,, (samen met Joan Castendijk (1690 Ddr)
ADAM STRATENUS Cornelisz (1701/1758 Ddr) tr 1732 Ddr Johanna van Asperen Anthonydr.
In 1740 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE HAAN 's-Gravendeelsedijk.
In 1740 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE KAT,, 's-Gravendeelsedijk.
ANTHONY STRATENUS Adamz (1731/1790 Ddr) tr. 1767 Ddr Adriana Aletta v Gelsdorp
Samen met
CORNELIS STRATENUS Adamz (1733/1799 Ddr) tr 1757 Ddr Margaret v Boven Pieters.
In 1758 eigenaren v/d Oliemolen ,,DE HAAN,, 's-Gravendeelsedijk.
In 1758 eigenaren v/d Oliemolen ,,DE KAT,, 's-Gravendeelsedijk.
MARGARET v BOVEN Pieters (1730/1805 Ddr) wed.v Cornelis Stratenus.
In 1799 eigenares v/d Oliemolen ,,DE HAAN,, ,s Gravendeelsedijk.
In 1799 eigenares v/d Oliemolen ,,DE KAT,, 's-Gravendeelsedijk.
JOHAN TELDERS Janz (ca 1740 Ddr) tr 1766 Ddr Johanna van Pelt.
In 1766 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE HOOP,, Buiten de Sluispoort. (samen met Hendrik de Jongh Danielz ( 1745/1818 Ddr)
HENDRIK TAAY (ca 1650 Tiel/1711 Ddr) tr 1675 Ddr Anna van Wesel Rochusdr.
In 1688 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE ZEELT,, 's-Gravendeelsedijk.
ANNA v WESEL Rochusd (1654 Ddr) wed. v Hendrik Taay.
In 1711 eigenares v/d Oliemolen ,,DE ZEELT,, 's-Gravendeelsedijk
SIMON TAAY Hendrikz ( 1677/1734 Ddr), tr 1711 Ddr Elisabeth de Bruijn Pieters.
In 1730 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE ZEELT,, 's-Gravendeelsedijk.
SIMON TAAY Simonz (van Campen) (1711/1754 Ddr), tr Ddr Maria Lepla Hendriks.
In 1734 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE ZEELT,, 's-Gravendeelsedijk.
MARIA LEPLA Hendriks (1712/na 1756 Ddr) wed. v Simon Taay Simonz (van Campen)
In 1756 eigenares v/d Oliemolen ,,DE ZEELT,, 's-Gravendeelsedijk.
1686 LODEWIJK TERWEN Cornelisz(1643/1711 Ddr) tr 1676 Ddr Levina Terwen.
In 1686 eigenaar v/d Oliemolen ,,DE KAT 's-Gravendeelsedijk. (samen met Paulus van Esch Hendrikz (1644/1713 Ddr)
HENDRIK de WACKER Thomasz (ca 1630 Ddr)
Bouwt in 1698 de Oliemolen ,,DE WACKER,, 's-Gravendeelsedijk.
(c) Papendrecht H.W.G. van Blokland-Visser, januari 2016 / november 2018.