Dordrecht en de invloed van de Zuid Nederlandse vluchtelingen uit o.a. Luik/Brabant/Vlaanderen en Wallonie in de periode 1572/1650
Samengesteld door historica/schrijfster H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2017-2022)
E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl
Bij gebruik van gegevens van de website vermeld dan:
"mw. H.W.G. van Blokland-Visser, Papendrecht (website: blokland-visser.dordtenazoeker.nl)"
Inleiding
Inleiding
Bij mijn onderzoek naar de invloed van het grote aantal vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden, die zich in de periode 1572/1650 vestigden in Dordrecht, heb ik speciaal onderzoek gedaan naar:
DE INVLOED VAN NIEUWE NIJVERHEDEN EN HANDEL DIE ZIJ MEEBRACHTEN NAAR DORDRECHT.
1. BOEKDRUKKERIJEN EN BOEKHANDEL.
2. IJZER EN WAPENNIJVERHEID EN HANDEL.
3. COPERNIJVERHEID.
4. TEXTIELNIJVERHEID.
5. PAPIERNIJVERHEID.
Al eerder deed ik onderzoek naar de andere Nieuwe Nijverheden en Handel, die de vluchtelingen uit Zuid Nederland met zich mee brachten
6. SUIKERNIJVERHEID EN HANDEL (zie mijn site: 300 jaar Suikerhandel in Dordrecht 1605/1905)
7. ZOUTNIJVERHEID EN HANDEL (zie mijn site: 450 jaar Zouthandel in Dordrecht 1570/1920)
8. DE INVLOED VAN NIEUWE RELIGIES DIE ZIJ MEEBRACHTEN NAAR DORDRECHT.
9. DE INVLOED DIE HET GROTE AANTAL VLUCHTELINGEN HAD, OP DE BEWONERS VAN DORDRECHT.
MIRACLE HOLLANDAIS
Een prachtige omschrijving van de Noord Nederlanders in 1572/1630
door Dr.J Briels
IN DE EERSTE PLAATS DE GROTE MATE VAN VERDRAAGZAAMHEID EN GEESTELIJK VRIJHEID
DIE ER IN ONS LAND HEERSTEN.
IN ONZE OGEN VAN NU NOG BEPERKT, DOCH OPVALLEND GROOT, VERGELEKEN BIJ DE DWINGELANDIJ IN DE ONS OMRINGENDE LANDEN.
GEEN CENSUUR OP DE DRUKPERS.
HET ONTBREKEN VAN EEN STERK CENTRAAL STAATS GEZAG.
AFKEER VAN OVERHEIDSBEMOEINIS.
DE DRANG VAN DE ONHAFHANKELIJKHEID VAN DE STEDEN EN ZELFBESTUUR.
ZELF BESLISSEN IN DE HANDEL.
DIT ZIJN DE KENMERKEN VAN DE NOORD NEDERLANDENS
(NU 400 JAAR LATER ANNO 2017 IS DAARIN NOG MAAR WEINIG VERANDERD.)
,,EEN HERBERGHE VAN GASTVRIJHEID,,
DAT WAS NOORD NEDERLAND VOOR DE ZUID NEDERLANDSE
VLUCHTELINGEN UIT LUIK/ BRABANT/VLAANDEREN EN WALLONIE
VANAF 1545.
Zuid Nederland was eerder Calvinistisch dan Noord Nederland.
In 1545 ontstonden er OPSTAND TEGEN DE CALVINISTEN in de plaatsen
DOORNIK / VALENCIJN / BERGEN / HENEGOUWEN die zich genoodzaakt zagen te vluchten naar o.a. Noord Nederland.
In 1566/1576 volgde de INQUISITIE v/d SPANJAARDEN en vluchte vele Calvinisten naar Holland/Zeeland en Duitsland en Engeland.
In 1573 kwam BRUSSEL in handen van de Spanjaarden vele inwoners vluchtte naar Noord Nederland Duitsland en Engeland.
In 1579/1589 viel een groot deel van de Zuidelijke Nederlanden in handen van de Spanjaarden o.l.v. ALEXANDER FARNESE HERTOG v PARMA Gouverneur v/d Gewesten
,,DE VLUCHT UIT DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN,,
(Kwam grotendeels om geloofsredenen)
De uittocht werd een gevoelige Aderlating voor de Zuidelijk Nederlanden.
De Noordelijke Nederlanden deed er zijn voordeel mee.
KENMERK VAN DE ZUID NEDERLANDERS WAS :
1. EEN GEDEGEN HANDELSKENNIS EN VAKBEKWAAMHEID.
2. ONDERNEMERSDURF EN KAPITAAL.
3. EEN VEELZIJDIGE GELEERDHEID EN BREDE CULTUUR.
Deze kenmerken ontbraken in
DE JONGE REPUBLIEK DER NOORDELIJKE NEDERLANDEN.
Dit samengaan van de Zuid Nederlanders en Noord Nederlanders legde de basis voor de zo geroemde oprichting van de V.O.C.in 1602 en daar opvolgende ,,GOUDEN EEUW VAN HOLLAND,,
De Zuid Nederlanders hadden 48 % van de aandelen in de de V.O.C. in bezit met eigenaren zoals:
- ISAAC le MAIRE
- PIETER LYKENS
- JACQUES de VELAER
- JASPER QUINGET
- JAN JANS KAEREL
- LOUIS de BECQ
- ELIAS de RAET WILLEMS
Voor de oprichting van de V.O.C. brachten:
De Zuid Nederlanders een bedrag van f 926.460,- bijeen.
De Noord Nederlanders een bedrag van f 672. 500,- bijeen.
OVERZICHT VAN DE VELE PLAATSEN WAARUIT DE ZUID NEDERLANDSE VLUCHTELINGEN NAAR NOORD NEDERLAND KWAMEN o.a.:
AALST.
AKEN. (IJzerhandel/Koperhandel )
ANTWERPEN. (Spaans in 1585) (Drukkerij/Papierhandel/Suikerhandel)
ARMENTIER. (Textielindustrie)
BAVEL.
BELLE. (Spaans in 1582) (Lakenindustrie)
BREDA. (Lakenhandel)
BRUGGE. (Spaans in 1584)
BRUSSEL. (Spaans in 1585)
DEINSE. (Textielindustrie)
DENDERMONDE.
DIRCKSMUYDEN.
DOORNIK. (Spaans in 1581)
DUINKERKEN. (Spaans in 1583)
ELSLOO.
EMDEN. (Drukkerij)
EYSDEN. (IJzerhandel)
GENT. (Spaans in 1584) (Drukkerij/Boekhandel)
GERAARSBERGEN.
's HERTOGENBOSCH.(Lakenhandel)
HONDSCHOTEN.
KASSEL.
KORTRIJK. (Spaans in 1580) (Textielindustrie)
LEUVEN.
LIER. (Spaans in 1582
LONDEN (Drukkerij/boekhandel)
LUIK. (Textielindustrie/IJzerindustrie/Blauwsteenhandel)
MAASEYK.
MAASTRICHT. (Spaans in 1579) (IJzerhandel)
MECHELEN. (Spaans in 1585) (Drukkerij)
MENEN.(Lakenhandel)
NIEUWKERCKE.
OUDENAERDE. (Spaans in 1582) (Tapijtindustrie)
POPERINGEN.
RONSE.
ROERMOND.(IJzerhandel)
ROESELARE. (Linnenindustrie)
RIJSEL.
TIELT. (Vlasmarkt)
TILBURG. (Spaans in 1589)(Tijkweverij)
TURNHOUT. (Spaans in 1589) (Tijkweverij/Drukkerij)
YPEREN. (Spaans in 1584) (Lakenhandel/Zouthandel)
WIEMOKSBERGEN.
DE VAL VAN ANTWERPEN 1585
Na een beleg van 2 jaar door de Spanjaarden gaf Antwerpen de 2e grootste stad (na Parijs) in Noord Europa zich over.
De grootste stad in de Nederlanden met 82.000 inwoners waarvan de helft in de volgende 4 jaar vluchtte naar de Noordelijke Nederlanden en Duitsland.
Na 1590 vluchtte er nog 7000 duizend inwoners naar Noord Nederland.
Het was een rustige uittocht, HERTOG van PARMA gaf de bewoners van Antwerpen 4 jaar de tijd om terug te keren tot het oude (Roomse) geloof of vertrekken en alles achterlaten.
GEGEVENS UIT: o.a.
- DE ZUID NEDERLANDSE IMMIGRATIE 1572/1630 door Dr. J. Briels
- 1585 DE VAL VAN ANTWERPEN door Gustaaf Asaert
- DE TRIPPEN IN DE 17E EEUW door Dr. P.W.Klein
(c) Papendrecht H.W.G. van Blokland-Visser, augustus 2017, juni+september 2018, maart 2020, december 2020, november 2022.