450 JAAR HANDEL IN ZOUT TE DORDRECHT 1570-1920
Samengesteld door historica/schrijfster H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2015)
E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl
Bij gebruik van gegevens van de website vermeld dan:
"mw. H.W.G. van Blokland-Visser, Papendrecht (website: blokland.dordtenazoeker.nl)"
22. PERIODE 1700 TOT 1800 EIGENAREN VAN ZOUTKETEN TE DORDRECHT
In 1721 wordt DE FRANCKENKEET te Hendrik Ido Ambacht/Oostendam verkocht door de Erven HENDRICK FRANCKEN Servaesz (1620/1670 Ddr) eigenaar v/d Francken keet
tr 1645 Ddr met GEERTRUI v/d HULCK Gillisdr (1626 Ddr)
Hun enig kind / de zoon GILLIS FRANCKEN ongehuwd overlijd in 1719
In 1640 gebouwd door SERVAES FRANCKEN Janz (1595 Tiel/1661 Ddr) Schipper/Koopman / Eigenaar v/d Scheepswerf a/d Lijnbaan te Dordrecht /Houthandel /Zouthandel.
De ZOUTKEET heeft: o.a.
4 ZIEDPANNEN (hierin werd de pekel gekookt)
1 PEKELTOBBE (hierin werd het Ruwe Zout vermengd met het zeewater uit de Noordzee)
1 WATERBAK
2 WOESTBAKKEN
4 STOUPEN OF PEKELBAKKEN
4 ZOUTDENNEN ( hierin werd het zout gedroogd)
1 KLEIN TURFHOK
1 GROOT TURFHOK
6 HUISKENS voor de Keetvrouwen
De Zoutkeet staande en gelegen op de dijk onder Hendrik Ido Ambacht/Oostendam verkocht voor f 3.000,- per Ziedpan door DE ERVEN De Dochters van:
GERARD FRANCKEN Servaesz (1628/1687 Ddr) (broer van Hendrik Francken), tr 1659 Ddr ADRIANA V/D HULCK Gillisdr (1628/1708 Ddr)
1. ELISABETH FRANCKEN Gerards (ca 1658 Ddr) d.v. Gerard Francken en Adriana v/d Hulck wed v MATTHEUS v/d BURGH Johanz (1647 Ddr)
2. GEERTRUI FRANCKEN Gerards (1672 Ddr) d.v Gerard Francken en Adriana v/d Hulck wed v PIETER BRANDWIJK v BLOKLAND Pieters
3. MARIA BRANDWIJK van BLOKLAND Pieters ca (1697 Ddr) d.v.Pieter Brandwijk v Blokland en Geertrui Francken Gerardsdr
Zij ondertrouwt op 30-4-1719 te Dordrecht met ABRAHAM POMPE v MEERDERVOORT (1678 Ddr) z.v. Cornelis Pompe van Meerdervoort en Alida v Beveren
en de andere mede eigenaren
WED v PIETER CLOENS Janz(1679 Ddr) te Zwijndrecht.
JOSINA CLOENS Jansdr (1680 Ddr) getr 1721 Zwijndrecht met WILLEM CLOENS Pieters (weduwnaar te Zwijndrecht)
(Archief 181 / Doos 1/SAD)
1735 DE ZOUTKEET VAN JAN COENRAAD ROOKOOL TE HENDRIK IDO AMBACHT/ OOSTENDAM
Geb: te Hildesheim/overl: 1756 te Hendrik Ido Ambacht/Oostendam.
Gewezen BAAS v/d WAPENKAMER te Batavia.
Hij trouwt ca 1734 te Batavia met JOHANNA de SITTERT (wed v Kapitein Jan van der Vlies)
In 1734 keert hij terug naar Holland samen met zijn zwangere vrouw op het V.O.C. retourschip ,,DE HAAMSTEDE ,, (130 voet) met Kapitein BOUDEWIJN de GRAAF
In Holland vestigt hij zich in Hendrik Ido Ambacht/Oostendam waar zijn zwager MICHIEL DORGES uit Hildesheim woont.
In 1735 koopt hij een Huis aan de Langstraat te Hendrik Ido Ambacht/Oostendam en hij koopt een ZOUTKEET te Hendrik Ido Ambacht/Oostendam
In 1756 is hij getuige bij het huwelijk van zijn nichtje MARIA CATHARINA DORGES Michielsdr. met JAN MELCHIOR DAM Janz (1722/1781 Ddr) die bij zijn Zoutkeet werkzaam was als Boekhouder
In 1759 wordt de Zoutkeet verkocht door JOHANNA de SITTERT wed van Jan Coenraad Rookool aan JAN MELCHIOR DAM en ANNA MARGARETH de HAAN (1690/1762 Nijmegen), wed. van Carel Hardus die werkzaam was als Keetbaas op de Zoutkeet van ROOKOOL
In 1763 zijn Jan Melchior Dam Janz & Dirk Hardus Carelz eigenaren van deze Zoutkeet.
1735 DE ZOUTKEET VAN CORNELIS van SORGEN ADRIAANS TE ZWIJNDRECHT.
Geb: 1688 te Dordrecht /overl: 12-7-1762 te Zwijndrecht. z.v. Adriaan van Sorgen en Adriana Schut.
Cornelis v Sorgen vertrekt in 1711 als Scheepstimmerman naar Batavia.
Hij trouwt op 12-4-1722 te Batavia met EVA de SITTERT Geb: 24-4-1700 te Batavia /overl: 24-1-1739 te Zwijndrecht d.v.?
Kinderen te Batavia:
MR. ADRIAAN v SORGEN
MR. DAVID van SORGEN
In 1734 keert hij terug uit Batavia en koopt hij een Zoutziederij te Zwijndrecht, die tot zijn dood in 1762 in bezit blijft.
Gezien de overeenkomst met Johanna de Sittert uit Batavia (vrouw van Jan Coenraad Rookool) zouden Eva de Sittert en Johanna de Sittert zusters kunnen zijn?
FIRMA v ATTENHOVEN Zouthandel te Dordrecht
ELIAS van ATTENHOVEN, Koopman/zouthandelaar te Dordrecht, Geb: ca 1685 Nijmegen/overl: van 1750 Ddr, tr 1712 Ddr met Maria Gerrits (1690 te Nijmegen/overl: 8-6- 1761te Dordrecht)
In 1740 is hij eigenaar van een Zoutkeet te Zwijndrecht.
MARIA GERRITS wed v Elias v Attenhoven
In 1750 is zij eigenares van een Zoutkeet te Zwijndrecht.
PIETER van ATTENHOVEN Eliasz, Geb: 16-8-1713 te Dordrecht /overl: na 1770 Ddr, tr op 13-9-1744 te Ddr met GEERTRUI de PIRE /
In 1757 is hij eigenaar van een Zoutkeet te Zwijndrecht.
FIRMA DE BRUIJN Zouthandel te Dordrecht
PIETER DE BRUIJN Janz, Koopman/reder/zouthandelaar/notaris te Dordrecht. (1640 Bodegraven/overl 10-2-1714 Ddr), Ontr 15-1-1668 Ddr met ELISABETH SONNEMANS Goverts.
In 1680 is hij eigenaar van een Zoutkeet te Zwijndrecht/West met 6 ziedpannen.
In 1684 is hij eigenaar van een Zoutkeet te Hendrik Ido Ambacht /Oostendam samen met DIRK AELDERTS de Veer (1630/1709)
In 1697 is hij eigenaar van een Zoutkeet te Zwijndrecht met 11 ziedpannen.
Hij koopt 4 ziedpannen voor f 13.600,- v/d 11 ziedpannen
ABRAHAM STOOP Jacobz (1624/1715) deze koopt de andere 7 ziedpannen voor f 24.900,- (archief 181/SAD)
JAN de BRUIJN Pieterz(1678/1748 Ddr) Koopman /Zouthandelaar te Dordrecht, tr. 1708 Ddr Maria Vingerhoed Gerards
In 1711 eigenaar van een Zoutkeet te Zwijndrecht /West met 6 pannen.
MARIA VINGERHOED Gerardsdr (1690 /voor 1750 Ddr) wed. v Jan de Bruijn Pieterz
In 1748 is zij eigenares van een Zoutkeet te Zwijndrecht/ West met 6 Ziedpannen.
In 1751 verkopen de Erven deze zoutkeet aan PIETER HENDRIKS v/d SCHOO, Koopman te Dordrecht
In 1743 is er een bijeenkomst van SOCIETEIT VAN KEETMEESTERS (Notulenboek/ bijeenkomsten 1743/1781 (Archief 181/ Doos 2)
De volgende eigenaren van een Zoutkeet waren aanwezig:
- SIMON TAAY Simonz (v Campen) (1711/1755 Ddr)
- JAN COENRAAD ROOKOOL (Hildesheim/ 1756 Hendrik Ido Ambacht)
- PIETER v ATTENHOVEN Eliasz (1713 /na 1770 Ddr)
- CORNELIS van SORGEN Adriaanz (1688 Ddr /1762 Zwijndrecht)
- FA. TURFKLOOT & SPAAN
- MARTINUS BACKUS Christiaanz (1703/1778 Ddr)
- JAN BACKUS Christiaanz (1685/1755 Ddr)
- JAN de VEER Dirkz (1664/ 1747 Ddr)
- JAN de BRUIJN Pieterz (1678/1748 Ddr)
EIGENAREN VAN ZOUTKETEN TE HENDRIK IDO AMBACHT /OOSTENDAM IN 1750.
- MARTINUS BACKUS Christiaan (1703/1778 Ddr)
- WILLEM CLOENS Willemz (overl 1781)
- JAN BACKUS Christiaanz (1685/1755 Ddr)
- MEJ ALETTA de VEER Dirksdr (1672/ 1762 Ddr)
- CORSTIAAN CLOENS Janz (overl: 1781)
EIGENAREN VAN ZOUTKETEN TE ZWIJNDRECHT IN 1750.
- MARTINUS BACKUS Christiaanz (1703/1778)
- JAN CLOENS Janz (overl 1757)
- DE ERVEN v MARIA VINGERHOED Gerards (ca 1690/voor 1750 Ddr) wed v Jan de Bruijn Pieterz (1678/1748)
- JAN HARDUS Gerardz (1688 Grave/1755 Ddr)
- JAN BACKUS Christiaanz (1685/1757 Ddr)
- HENDRIK TAAY Simonz (1712 Ddr)
- GOVERT van BOVEN Pieters (ca 1720 Ddr)
- CORNELIS v SORGEN Adriaanz (1688 Ddr /1762 Zwijndrecht)
- MARIA GERRITS (1690 Nijmegen/1761 Ddr) wed. v Elias v Attenhoven (1682 Nijmegen/v 1750 Ddr)
EIGENAREN VAN ZOUTKETEN IN DE MEYL IN 1750.
- MATTHEUS REES Mathz ( 1713/1785 Ddr) ,,
De Noordwaardse Zoutkeet,,
- Fa ARY TURFKLOOT (ca 1675Ddr) & YSAAK SPAAN Isaacz (1688 Ddr) ,,
De Middelste Zoutkeet,,
- SIMON TAAY Simonsz (van Campen) (1712/1755 Ddr) ,,
De Zuidwaardse Zoutkeet,,
EXPORT VAN ZOUT
In 1602 exporteerde ELIAS TRIP Jacobz en WILLEM v DILSEN Dyonijsz 450 vaten zout over de Rijn en Maas met hun eigen binnenvaartschepen. (Trip)
In 1606 heeft ELIAS TRIP zijn eigen zeeschepen die vanuit Rotterdam naar Frankrijk varen om daar het Ruwe Zout te halen voor zijn 2 Zoutketen te Zwijndrecht. (Trip)
In 1663 heeft LOUIS TRIP Jcz zijn eigen zeeschepen varen, die van uit Amsterdam naar Frankrijk varen om te Nantes en la Rochelle het Ruwe Zout te laden en terug te keren via Goeree naar de Zoutketen te varen in Zwijndrecht en daar het Ruwe Zout te lossen. (Trip)
In 1729 werden in de Oost en West Zoutketen te Zwijndrecht 1200 tot 1300 zakken zout per ziedpan geraffineerd.(Archief 181 /SAD)
EXPORT VAN ZOUT UIT DORDRECHT 1765 T/M 1775
1. De Zouthandel van DAVID CRENA & SAMUEL CRENA
Via de Rijn en de Maas / 47.370 vaten Zout
2. De Zouthandel van MARTINUS BACKUS & c.s.
Via de Rijn en de Maas / 45.000 vaten Zout 1773 was er geen zout gestookt wegen afbranden van een Zoutkeet
3. De Zouthandel van AART V/D KAA & WILLEM KOUWENS
Via de Rijn / 38.150 vaten Zout
Via de Maas /104 vaten Zout
4. De Zouthandel van JAN MELCHIOR DAM & DIRK HARDUS
Via de Rijn naar KEULEN 48.824 vaten Zout
Via de Rijn naar URDINGEN 15.480 vaten Zout
Via de Maas
(bovenstaande gegevens uit (Archief 181 SAD)
In 1795 waren er 60 Ziedpannen in Zwijndrecht.
In Zwijndrecht Oost /6 zoutketen met 20 Ziepannen.
In Zwijndrecht West / 8 zoutketen met 40 Ziedpannen.
Met 300 werknemers en een productie van 1200 ton per jaar.
(c) Papendrecht H.W.G. van Blokland-Visser, januari 2016 / november 2018.