Samengesteld door historica/schrijfster H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2015)
E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl

Bij gebruik van gegevens van de website vermeld dan:
"mw. H.W.G. van Blokland-Visser, Papendrecht (website: blokland.dordtenazoeker.nl)"

3. HET ZOUTZIEDSEIZOEN DUURDE VAN 1 APRIL TOT 30 NOVEMBER

In het Zoutseizoen was de Zoutkeet 24 uur in bedrijf. (Archief 181 /SAD)
1. Het RUWE ZOUT
Grauwe bonken klipzout (met een hoog zoutgehalte) werd met
Zeeschepen gehaald uit o.a. Frankrijk /Portugal en Spanje.
Het beste Ruwe Zout kwam uit:
De BAAI VAN BOURGNEUF /NANTES Frankrijk.

(Een Fluitschip ligt in de Baai van Setubal/Portugal voor het laden van het Ruwe Zout in de 17e eeuw.)

Andere soorten ruw zout kwam uit o.a.
LISSABONZOUT
SINT UVES ZOUT (St Uves (Setubal) zuid van de monding de Taag)
2. Het RUWE ZOUT
Werd in grote houten vaten gemengd met zeewater uit de Noordzee (met een lager zoutgehalte) dat met Zoutwater schepen uit Zeeland naar de Zoutketen werd gebracht.
3. De PEKEL
De Pekel stond na goed roeren 5 dagen stil.
4. De PEKEL
De Pekel werd overgebracht in grote ijzeren Ziedpannen (kookpannen)
Daar werd het geroerd met grote houten lepels door twee Keetvrouwen die bij hun werk bruine lange broeken droegen.
5. De PEKEL
De Pekel mocht niet koken, dit roeren ging dag en nacht door bij het licht van snuiters.
6. De TEMPERATUUR
De temperatuur beheersing speelde een grote rol, hoe gelijkmatig de temperatuur, hoe regelmatiger de zoutkristallen.
7. Met hogere TEMPERATUUR /het Fijnste Zout
8. Met lage TEMPERATUUR en met oude Pekel / het Grofste Zout (KAASZOUT gebruikt door de zelfkazende boeren in de Alblasserwaard )
9. Verse PEKEL werd gebruikt voor het maken van BOTERZOUT

10. HET GEHEIME MENGSEL VAN DE KEETBAAS
Door het toevoegen van een speciaal GEHEIM MENGSEL tijdens het koken van de Pekel bij verschillende temperaturen kreeg men diverse soorten zout.
Dit Geheime mengsel was alleen bekend bij de KEETBAAS en zijn familie en ging over van vader op zoon of schoonzoon.

In een Boekje uit 1747 (archief 181 SAD) staat beschreven wat een Keetbaas/Mr. Zoutzieder aan zijn zoon verteld :
11. DEEL DIT GEHEIME MENGSEL AAN NIEMAND MEE,VOEG HET GEHEIME MENGSEL ALTIJD ZELF TOE OF LAAT HET DOOR EEN VAN DE FAMILIELEDEN DOEN.
(Er staat jammer genoeg nergens wat dit Geheime mengsel precies was?)
12. Het MENGSEL werd bij verschillende temperaturen toegevoegd b.v.
13. Voor GROF MIDDELZOUT (Keuls zout) voegt men 2 ½ lepel van het MENGSEL toe
14. Voor GROF ZWAARZOUT voegt men 3 a 4 lepels van het MENGSEL toe
15. Voor MIDDELZOUT (Keukenzout) de Ziedpan iets warmer stoken en op de 5e dag voegt men 1 lepel van het MENGSEL toe om het hard te laten worden en blank te houden.
16. Voor het ZOUTEN VAN VLEES voeg KORIANDERZAAD toe aan de Pekel.

15. Als het WATER was verdampt vormde zich ZOUTKRISTALLEN deze werden naar de kant geharkt met een Aanhaler een soort hark.
16. De ZOUTKRISTALLEN
De Zoutkristallen werden eruit geschept en in manden gedaan om uit te druipen.
17. Na het UITDRUIPEN v/h ZOUT werden de manden met het zout naar de ZOUT DEN gebracht.
18. De ZOUT DEN
De Zout Den was de droogruimte voor het zout dat op een schuin aflopende vloer bedekt met zakken lag.
19. Het PROCES VAN ZOUTZIEDEN duurde 5 dagen.

20. Het ZOUTMETEN
Het Zoutmeten werd gedaan na het drogen van het Zout door de ZOUTMETER die bij de Zoutkeet woonde
21.De ZOUTMEESTER
De Zoutmeester kwam om het zout te inspecteren en te keuren en het te controleren of het zout wel 3 a 4 dagen had gezoden en vrij te geven voor de handel.
22. De ZOUTBRIEF
De Zoutbrief was nodig voor de handel en vervoer van het Zout en werd ondertekent door de Zoutmeester en de Keetbaas afgegeven.
23. Het ZOUTVERVOER
Het Grof Zout werd in zakken vervoerd en Fijn Zout werd in vaten vervoerd.
24. DE DORDTSE ZOUTMAAT
De Dordtse Zoutmaat was //Een Honderd Zout was / 35.000lb /is ca 104 vaten (vastgesteld te Dordrecht in 1645)

ENKELE SOORTEN ZOUT:
BOTERZOUT (9 tot 10 uur koken /verse pekel)
WITZOUT (4 etmalen koken)
VISZOUT
HARINGZOUT
SPEKZOUT
VLEESZOUT
IERSVLEESZOUT
GROENZOUT
KEUKENZOUT (fijn middelzout)
KEULSZOUT (grof middelzout)
KAASZOUT (grof zout)