300 JAAR HANDEL IN SUIKER TE DORDRECHT 1695-1905
Door H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2015)
E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl
Bij gebruik van gegevens van de website vermeld dan:
"mw. H.W.G. van Blokland-Visser, Papendrecht (website: blokland.dordtenazoeker.nl)"
(deel 11) de suikerrafinaderijen en suikkerraffinadeurs te Dordrecht
DE SUIKERRAFFINADERIJEN EN SUIKERRAFFINADEURS TE DORDRECHT
| Wijnstraat | periode en eigenaren | link |
|---|---|---|
| (bij
Groothooft) SUIKERRAFFINADERIJ ,,De Toelast,, Wijnstraat nrs 61/63 |
vanaf 1763 H. Backer/ J.M. Dam/W. Hardus vanaf 1782 J.Meijer jr/I. de Kuyser/Gebr. v Meeteren/ H.J.Backer & H.Selis |
Eigenaren |
| (bij
Groothooft) SUIKERRAFFINADERIJ ,,De Ossekop,, Wijnstraat 87/Kuipershaven pakhuizen W.I.C. |
vanaf 1686 H.Vingerhoed & A. Wigman/ Fr.Muhlhoff vanaf 1715 Fr.Wilkens vanaf 1790 J. Backer |
Eigenaren |
| (bij
Nieuwbrug) SUIKERRAFFINADERIJ Wijnstraat nr 134/Nieuwbrug |
vanaf 1708 Gebr v Stock vanaf 1733 J.H.Scheffer/den Besten/Veen vanaf 1751 v/d Broek/den Ouden vanaf 1759 Antonie en Johannes en Isaac Kisselius |
Eigenaren |
| (bij
Nieuwbrug) SUIKERRAFFINADERIJ ,,Wijnstraat 138/140,, Wijnstraat 138/140 |
vanaf 1731 H. Yssendorp/ A.Backer vanaf 1768 P.van Volkom/ M.van Meeteren |
Eigenaren |
| (bij
Wijnbrug) SUIKERRAFFINADERIJ Wijnstraat Scheffer Wijnstraat |
Jan (Joan) Hendrik Scheffer | Eigenaren |
| Wolwevershaven | ||
|
SUIKERRAFFINADERIJ ,,Stockholm,, Wolwevershaven 21 |
vanaf 1730 Johan Anthony Bruyn vanaf 1738 Adriaan Onder de Linden /E.Sweth afbeeldingen okt '10 |
Eigenaren |
| Kuipershaven | ||
|
SUIKERRAFFINADERIJ ,,De Spijkermand,, Kuipershaven 105 |
vanaf 1749 Chr. Duffer/A.de Heer/ D.van Andel/ P.Morje | Eigenaren |
| SUIKERRAFFINADERIJ ,,de Suikermolen,, anno 1706 | vanaf 1743 (fam. de Bruyn en de Bruyn de Neve) | Eigenaren |
| Bagijnhof | ||
|
SUIKERRAFFINADERIJ ,,Het Suikerbrood,, Bagijnhof/Achterom |
vanaf 1731 H. Kroese/ M.Lockerman/Willem Hordijk | Eigenaren |
| Kalkhaven | ||
| SUIKERRAFFINADERIJ Amsterdam | voor 1751-1870/1873 (Backer en Van der Elst / Backer en Rombouts) | Eigenaren |
|
(uitkomende Bomhaven) SUIKERRAFFINADERIJ ,,De Brantspuit,, Kalkhaven |
vanaf ca 1733 Jan Rens/Arnold v/d Wall/ P.R.van Hoven/ C.v Verlee /Jacob v/d Elst | Eigenaren |
| Marienbornstraat | ||
| SUIKERRAFFINADERIJ | 1781-voor 1785 | Eigenaren |
| Wijngaardstraat | ||
| SUIKERRAFFINADEUR Lockemeijer | - | Eigenaren |
| Voorstraat | ||
|
SUIKERRAFFINADERIJ ,,De Raapkoek,, Voorstraat/Melkpoortje |
vanaf 1712 Hendrik Vriesendorp/Adriaan Onder de Linden/Sweth/Stoop | Eigenaren |
| Nieuwe Haven / Hoge Nieuwstraat / Binnen Walevest | ||
| SUIKERRAFFINADERIJ van Vugt en Broekhuijsen / Rens en Van de Wall | -1815 | Eigenaren |
| SUIKERRAFFINADERIJ anno 1699 | 1699- | Eigenaren |
| SUIKERRAFFINADERIJ De Zeelust/De Prins (Backer) | vanaf 1793-voor1840 | Eigenaren |
| (Dubbeldam) Rijksstraatweg/'s-Gravendeelsedijk/Lage Bakstraat | ||
| Dordrechtsche Maatschappij van Beetwortelsuiker (A. Meeus) | 1861-ca 1906/1907 | Eigenaren |
Algemene achtergrondinformatie
Lijst van suikerraffinaderijen
(samengesteld door archivaris J.J. van Dalen in de Geschiedenis van Dordrecht)1. Suikerraffinaderij,,DEN TOELAST,, Wijnstraat B 128
In oktober 1810 was de suikerraffinaderij ,,Den Toelast,, Wijnstraat B 128 van
de Firma Backer en Selis als eerste begonnen in de regio met het produceren van
ruwe beetwortelsuiker
In 1812 vragen zij officieel een licentie aan bij de regering tot het fabriceren
van beetwortelsuiker
JOHANNES BACKER en HENDRIK SELIS (Firma Backer en Selis)
2. Suikerraffinaderij,,DEN OSSEKOP,, Kuipershaven B 297
In 1812 vragen zij officieel een licentie aan bij de regering tot het fabriceren
van beetwortelsuiker
HILMAR JOHANNES BACKER (gaat samen met de Firma Backer en Selis)
3. Suikerraffinaderij,, HOOGE NIEUWSTRAAT A 521,,
In 1812 vragen zij officieel een licentie aan bij de regering tot het fabriceren
van beetwortelsuiker
PETRUS DIEDERICH BACKER (gaat samen met de Firma Backer en Selis)
4. Suikerraffinaderij ,,BUITENKALKHAVEN D 175,,
In 1812 vragen zij officieel een licentie aan bij de regering tot het fabriceren
van beetwortelsuiker
JOHANNES BACKER en JOHANNES ROMBOUTS /Firma Backer en Rombouts (gaat samen met
de Firma Backer en Selis)
5. Suikerraffinaderij,, WIJNSTRAAT /BIJ DE NIEUWBRUG,,
In 1812 vragen zij officieel licentie aan bij de regering tot het fabriceren van
beetwortelsuiker
Firma ANTONIUS KISSELIUS en zn (zij gaat samen met de Firma Kisselius en Rens)
6. Suikerraffinaderij,,NIEUWE HAVEN,,
In 1812 vragen zij officieel licentie aan bij de regering tot het fabriceren van
beetwortelsuiker
JAN CORNELIS RENS en EVERHARD V/D WALL /Firma Rens en v/d Wall (gaat samen met
de Firma Kisselius en Rens)
7. Suikerraffinaderij ,,WIJNSTRAAT/HOEK NIEUWBRUG,,
In 1812 vragen zij officieel licentie aan bij de regering tot het fabriceren van
beetwortelsuiker
MATTHEUS VAN MEETEREN /Firma v Meeteren (gaat samen met de Firma Hordijk/v/d
Elst en van Meeteren)
8. Suikerraffinaderij ,,HET SUIKERBROOD,, Bagijnhof/Achterom
In 1812 vragen zij officieel licentie aan bij de regering tot het fabriceren van
beetwortelsuiker
Firma WILLEM HORDIJK ( gaat samen met de Firma Hordijk/v/d Elst en van Meeteren)
9. Suikerraffinaderij,,KALKHAVEN,,
In 1812 vragen zij officieel licentie aan bij de regering tot het fabriceren van
beetwortelsuiker
Firma JOHANNES VAN DER ELST en zn (gaat samen met de Firma Hordijk/v/d Elst en
van Meeteren)
10. Suikerraffinaderij,, DEN SPIJKERMAND,, Kuipershaven
In 1812 vragen zij geen officiele licentie aan bij de regering tot het
fabriceren van beetwortelsuiker
(de suikerraffinaderij is hier niet voor ingericht)
FRANCOIS DUFFER /ZEEGER MORJE en DAVID CHRISTIAAN KOHN/Firma Duffer /Morje en
Kohn
11. Suikerraffinaderij ,,DEN RAAPKOEK,, Boomstraat
In 1812 vragen zij geen officiele licentie aan bij de regering tot het
fabriceren van beetwortelsuiker.
(zij blijven alleen rietsuiker produceren)
FRANCOIS STOOP en SEBASTIAAN GIESSE /Firma Stoop en Giesse
12. Suikerraffinaderij DE SUIKERMOLEN,, Varkensmarkt
Het is niet bekend of zij in 1812 officiele licentie hebben aangevraagd bij de
regering tot het fabriceren van beetwortelsuiker
Everhardus Chevalier
13. Suikerraffinaderij ,, NIEUWE HAVEN /HOOGE NIEUWSTRAAT,, ???
In 1812 vragen zij een officiele licentie aan bij de regering tot het fabriceren
van beetwortelsuiker
(maar kunnen nog niet besluiten of rietsuiker of beetwortelsuiker te gaan
produceren)
WILLEM J.DE BRUYN DE NEVE
| 7 RAFFINADERIJEN volgens het belastingkohier van 8% van eind 1797 of 1798 (bron: SAD 4-240) |
(NB. oude huisnummers)
(A518/519/520 = pakhuizen)
(A521 = onbewoond)
(A522 = Wm. Klijnzorgen, Coenraad Vriend)
(A523 = pakhuis)
B035 - raffinaderij
(B049/50/51 = pakhuizen)
B143/144 - raffinaderij
B300 - raffinaderij
B303 - raffinaderij
C0177 - suikerraffinaderij
(C0178 = pakhuis)
D0155 - suikerbakkerij
(D0175 = C.F. Backer)
D0853 - suikerraffinaderij
(D0854 = J. van Leeuwen, Jan Taktor)
| 8 RAFFINADERIJEN volgens het belastingkohier 1802 (geen wijk A en C) (bron: SAD 6-4577) |
B035 rafinaderij
B050 rafinaderij
B143 raffinaderij
B300 raffinaderij
B303 raffinaderij biljet
B315a raffinaderij biljet
D0155 raffinaderij
D0853 raffinaderij
| 9 RAFFINADERIJEN volgens het belastingkohier 1804 (bron: SAD 4-242) |
(NB. oude huisnummers)
A518/519/520/521/522/523 - pakhuizen of raffinaderij
B035
- raffinaderij
B049/050
- raffinaderij (doorgestreept: B50 Dirkje Tits)
B143/144
- raffinaderij
B300
- raffinaderij
(B303 = Francois Duffer)
C0177/0178
- raffinaderij
D0155
- raffinaderij
D0175
- rafinaderij
D0853/0854
- raffinaderij
| 11 RAFFINADERIJEN volgens de hoofdgeld/quotisatie van 1808 (bron: SAD 5-894,895,896,897) |
(oude huisnummers)
Raffinaderijen:
Hooge Nieuwstraat A521/522 - suiker-raffinaderij
Wijnstraat B034/035 - raffinaderij
Wijnstraat B050/051 - suiker raffinaderij
Wijnstraat B143/144 - raffinaderij
Kuipershaven B300 - suiker raffinaderij
Kuipershaven B303 - suiker raffinaderij
Kuipershaven B314 1/2 - suiker raffinaderij
Voorstraat C0177/0178 - suiker raffinaderij
Kalkhaven D0155 - suiker raffinaderij
Kalkhaven D0156 - suiker raffinaderij
Agterom D0853/0854 - suiker raffinaderij
Raffinadeurs:
Maartensgat A107 Hendrik Selis suiker raffinadeur
Nieuwehaven A427 D.C. Kuhn raffinadeur
Nieuwehaven A430 J.C. Rens raffinadeurs
Nieuwehaven A430 Cornelis Rens raffinadeurs
Wijnstraat B059 Sebstiaan Giesse raffinadeur?
Wijnstraat B150 H.F. Backer raffinadeur
Wijnstraat B183 J. Kisselius raffinadeurs
Wijnstraat B183 A. Kisselius raffinadeurs
Kuipershaven B299 W.J. de Bruijn de Neve raffinadeur
Kuipershaven B302 F. Duffer raffinadeur
Kalkhaven D0175 Joh. Rombouts raffinadeur
Kalkhaven D0183 Jacob van der Elst raffinadeur
| RAFFINADEURS volgens de quotisatie van ca 1812/1813 (NB. geen wijk A/F) (bron: SAD 4-375) |
(nieuwe huisnummers)
| wijk/huisnr | deel huis | voornaam | achternaam | beroep | belasting | folionummer |
|---|---|---|---|---|---|---|
| B165 | geheel | Antonij | Kisselius | rafinadeur | 150 | 9 |
| B165 | geheel | Johannes | Kisselius | rafinadeur | 150 | 9 |
| B166 | geheel | Mattheus van | Meeteren | rafinadeur | 425 | 9 |
| B283 | geheel | Francois | Duffer Cz | rafinadeur | 300 | 14 |
| C0300 | geheel | Stoffel | Bouwman | rafinadeursknegt | 30 | 15 |
| C0384 | geheel | Pieter | Hazenak | rafinad.knegt | 25 | 18 |
| C0397 | geheel | Christoffel | Munnik | rafinadeursknegt | 30 | 18 |
| C0894 | beneden | Adam | Peetzol | rafinadeursknegt | 15 | 33 |
| C0895 | beneden | Ernst | Elkenbragt | rafinadeursknegt | 30 | 33 |
| C1195 | geheel | Carel | Bosman | rafinadeursknegt | 15 | 48 |
| C1371 | beneden | Johan Mighiel | Littig | rafinadeursknegt | 25 | 54 |
| C1448 | geheel | Martinus | Riet | rafinadeursknegt | 15 | 56 |
| C1538 | geheel | Nicolaas | Philipsen | rafinadeursknegt | 15 | 58 |
| D0168 | geheel | Johannes | Rombouts | rafinadeur | 100 | 9 |
|
Raffinadeurs(knechten) en suikerbakkers op de lijsten van mannen tussen de 17-50 jaar uit december 1813 |
* Cornelis Jacobus Rens, geb. 28-03-1774, 39 jaar,
rafinadeur, A421;
[bron: Wijk No 1. Lijst van Getrouwde Perzonen in deeze Wijk binnen
Dordrecht Woonagtig Welke van 1 Januarij 1764 tot Ult(imo) December 1796 geboren
zijn en alzoo den ouderdom van 17 tot 50 jaren, te rekenen op 1 Januarij 1814
ten vollen bereikt hebben. dd 29-12-1813]
* Adolf Gustaaf Wiemer, geb. 12-04-1770, raffin.knegt, A454;
* Willem Doenkamp, geb. september 1771, raffin.knegt, A521;
[bron: Wijk No 2. Naamlijst van Gehuwde manspersoonen van 17-50 Jaaren.]
* Gerrit Hendrik Hindersman, geb. 03-10-1768, 45 jaar, meester in een
raffinaderij, A319;
* Lambertus van der Heijden, geb. 20-03-1765, 48 jaar, raffinadeursknegt,
A340;
[bron: Wijk No 4. Lijst der getrouwde Mannen, welke op den Eersten
Januarij 1814 den ouderdom van 17 Jaaren bereikt zullen hebben en nog geene
vijftig Jaaren geworden zijn. dd 30-12-1813]
* Zeger Morjé, geb. 19-05-1781, 33 jaar,
raffinadeur, B72;
* Frank van Scheers (doorgestreept Joh. van Rhijn), geb. 28-03-1780, 33
jaar, raffin.knegt, B75;
* Johannes Kisselius, geb. 02-08-1778, 35 jaar,
raffinadeur, B183;
* Mattheus van Meteren, geb. 03-06-1780, 33 jaar,
raffinadeur, B184;
* Barend Wildeman, geb. 26-12-1763, 50 jaar raffinadeursknegt, B188;
[bron: Vijfde Wijk. Gehuwden.]
* Cristoffel de Munnik, geb. 1779, suikerbakker, C460;
* Johannis Diebelt, geb. 1770, suikerbakker, C562;
[bron: Naamlijst der getrouwde Manspersoonen den ouderdom van 17 tot 46
jaaren bereikt hebbende behoorende tot Wijk No. 7 binnen Dordrecht.]
* Govert Corneus Stoop, geb. 1782, rafinadeur,
C574;
[bron: Naamlijst der ongetrouwde den ouderdom van 17 tot 46 Jaaren
bereikt hebbende, behoorende tot wijk N. 7 te Dordrecht]
* Adam Eikhoorn, geb. 1795, in een rafinarij, C859 ;
[bron: Naamlijst der Ongetrouwde Manspersoone den Ouderdom van 17 tot 46
Jaren bereikt hebbende gehorende tot Wijk N. 8 Binnen Dordrecht.]
* C.H. Nedermeijer, geb. 16-01-1768, 45 jaar, suikerbakker, C1275;
* Carel Bosman, geb. 29-03-1781, 32 jaar, suikerbakker, C1319;
[bron: Lijst van Gehuwde Manschappen van de 17 tot 50 Jaren In Wijk No.
11. dd 24-12-1813]
* Martinus Riet, geb. 1771, raffinadeursknegt (godsdienst: Luthers),
C1592;
* Cristiaan Warnek, geb. 1782, raffinadeursknegt (godsdienst: Luthers),
C1632;
* Johannus Berens, geb. 12-05-1766, raffinadeursknegt (godsdienst:
Roomsch), C1636;
* Nicolaas Flipsen, geb. 1770, raffinadeursknegt (godsdienst: Roomsch),
C1680;
* Philip Sluter, geb. 1764, raffinadeursknegt (godsdienst: Luthers),
C1804;
* Jan Smitsert, geb. 1778, raffinadeursknegt (godsdienst: Luthers),
C1836;
[bron: Lijst der Gehuwde Manspersoonen in de Wijk N. 13.]
* Karel van Eijsden, geb. 17-09-1777, suikerbakkersknegt, D912;
[bron: Lijst van de gehuwde Manspersonen tusschen de 17 en 50 Jaren
wonende in de 14e Wijk binnen Dordrecht.]
* Willem Erenknegt, geb. 1753, raffinadeursknegt, D525;
[bron: Lijst van gehuwde Manspersonen geboren in de Jaren 1763 tot 1796
ingesloten, Wijk 15. ]
|
Raffinadeurs (en knechten) in Mannen 1814 |
A421 Cornelis Jacobus Rens 28-03-1774
rafinadeur
A454 Ad.Gust. Wiemer 12-04-1770 raffinadeursknecht
A340 Lambertus van der Heijden 20-03-1765 raffinadeursknegt; gehuwd
B143 Johan Michiel Morino maart 1787 raffinad.knegt
B299 Everhardus Chevalier 18-12-1782 raffinadeur
B150 Jan Dam Backer 10-06-1793 raffinadeur
B300 Martinus Hillepart 28-09-1768 raffinadeursknegt
B300 Hendrik Schreuder sept 1786 raffinadeursknegt
B314 Pieter Sparenberg maart 1767 raffinadeursknegt
C1592 Martinus Riet - raffinadeursknegt
C1622 Nicolaas Flipsen - raffinadeursknegt
C1632 Corstiaan Warnek - raffinadeursknegt
C1636 Johannus Berens - raffinadeursknegt
C1836 Jan Snitzert - raffinadeursknegt
+
A319 Gerrit Hk. Hindersman 03-10-1768 suikerbakker;
gehuwd
C1275 C.H. Nedermeijer 16-01-1768 suikerbakkersknegt
C1319 Carel Bosman 29-03-1781 suikerbakkersknegt
D0912 Karel van Eijsden 17-09-1777 suikerbakkersknegt
|
6 Raffinaderijen in
kohier Patentrecht 1827 |
(nieuwe huisnummers)
| 378 | 26 Julij f 60,48 | Hk. | Selis (firma H. Selis & Co) | A105 | een suikerraffinaderij, 4 pannen, 11 A f 12,00 [4x] | 48 | 12,48 |
| 648 | 31 Julij f 11,34 | H.J. | Backer (firma H.J. Backer & Co) | B135 | suiker raffinad.r, 1 pan, 12A | 9 | 2,34 |
| 663 | 1 Aug. f 45,36 | J. | Kisselius (firma A. Kisselius & Zn) | B165 | suiker raffinad.r 3 pannen, 11A f 12 [3x] | 36 | 9,36 |
| 748 | 31 Julij f 60,48 | F. v.d. | Elst (Firma Geb. v.d. Elst) | B325 | suiker raffinad.r 3 pann, 10A f 16 [3x] | 48 | 12,48 |
| 1472 | 23 Julij f 45,36; 15 oct f 15,12=f 60,48 | Jb. v.d. | Elst (Firma J. v. dr. Elst & Zn) | D0116 | suiker raffinadeur, 3 pannen, 10A f 16 [3x] | 48 | 12,48 |
| 1505 | 3 Aug f 62,56; 3 oct f 31,18=f 93,74 | J. | Rombouts (Firma Backer en Rombouts) | D0168 | een suiker raffinaderij, 3 pann(en), 10 A f 16 [3x] / leerlooijer ben. 9 kn., 11 A f 12 / 18 kuipen f 14,40 | 74,4 | 19,34 |
|
Raffinadeurs (en knechten) in Landstorm 1832 |
B Wijnstraat Barend Hicher Muller
29 raffinadeursknecht bij de Bakker -
B045 Wijnstraat George Adam Henning 40 suikerraffinadeursknegt gehuwd (-
kinderen)
B135 Wijnstraat Jan Dam Backer 39 raffinadeur
ongehuwd
B297 Wijnstraat Pieter Wisman 40 raffinadeursknecht ongehuwd
B297 Wijnstraat Barend Hischelmonde 30 raffinadeursknecht ongehuwd
B297 Wijnstraat Fredrich Hendrik Koop 36 raffinadeursknecht ongehuwd
C0040 Voorstraat Jan Kronouwer 38 suikerraffinadeursknegt gehuwd (3
kinderen)
C0354 Torenstraatje Johan Adam Eichhoorn 35 raffinadeursknecht gehuwd (5
kinderen)
C0372 Torenstraatje Anthonij Duijsters 42 suikerraffinadeursknegt gehuwd
(6 kinderen)
C0461 Wijngaardstraat Jan Hendriks 40 suikerraffinadeursknecht gehuwd (4
kinderen)
C1421 Stoofstraat Hendrik Knieriem 38 suikerraffinadeursknegt gehuwd (2
kinderen)
C1484 Krommenelleboog Christiaan Warneke 49 suikerraffinadeursknegt
gehuwd (3 kinderen)
D160 Kalkhaven Arnoldus Philipsen 35 raffinadeursknecht gehuwd (2
kinderen)
D168 Kalkhaven Jan van der Vleut 22 raffinadeursknegt ongehuwd
D290 Voorstraat Francois van der Elst 36
suikerraffinadeur gehuwd (8 kinderen)
D880 Bagijnhof Leendert Dupper 34 raffinadeursknecht ongehuwd
E St. Nicolaas Jacob Vrolijk -
raff(inadeursknecht) gehuwd
E565 Breeweg Jacob Vrolijk 43 suikerraffinadeursknecht gehuwd (5
kinderen)
+
B179 Gravestraat Leendert Eijsbergen 36
suikerbakker gehuwd (4 kinderen)
E372 Geldelozepad Johannes van den Ende 45 suikerbakkersknecht gehuwd (-
kinderen)
|
Raffinaderijen in Hoofdbewoners ca 1844-1866
(inkwartiering?) |
A105 Maartenschat geh(eel), H. Selis
suikerraffinadeur, eigen, 2 kinderen [doorgestreept]
B135 Wijnstraat geh(eel), J. Dam Backer (wed.)
suikerraff., huur, 1 kind [niet doorgestreept]
[B165 Wijnstraat geh. J. Kisselius (wed.) / P.A. Sander / D.W. Hordijk / J.D.
Schultz van Haegen]
[B325 Wollewevershaven geh. J.S. Vriesendorp (wed.) / J.J.E. van den
Brandeler/ W. van der Elst]
+
A030 Groenmarkt ben. A. Meeus suikerfabr.
huur [doorgestreept]
B136 Wijnstraat geh. A.J. Meeus suikerfabr.
huur [niet doorgestreept]
|
Raffinadeurs (en knechten) in belastingkohier 1856 |
D168 Kalkhaven, A.C. Poots suikerraffin.kn.t, 4 personen;
D206 Prinsenstraat, L. Dupper Wzn suikerraffinad.r,
2 personen;
D231b Suikerstraat, J. Rijke suikerraff.kn.t, 4 personen;
(c) Papendrecht H.W.G. van Blokland-Visser, 2009-2010.